Terms
SRPS EN ISO 9488:2013

Solar energy - Vocabulary (ISO 9488:1999)

Terms

• abient air
  English
  

  air in the space (either indoors or outdoors) surrounding a thermal energy storage device, a solar collector, or any object being considered

  Serbian
  

  vazduh u prostoru (bilo unutrašnjem ili spoljašnjem) koji okružuje uređaj za skladištenje toplotne energije, prijem¬nik sunčeve energije ili bilo koji drugi objekat koji se razmatra

  Serbian
  

  vazduh u prostoru (bilo unutrašnjem ili spoljašnjem) koji okružuje uređaj za skladištenje toplotne energije, prijem¬nik sunčeve energije ili bilo koji drugi objekat koji se razmatra

• absorber
  English
  

  component of a solar collector for absorbing radiant energy and trans¬ferring this energy as heat into a fluid

  Serbian
  

  komponenta prijemnika sunčeve energije za apsorpciju energije sunčevog zračenja i prenos te energije na fluid

  Serbian
  

  komponenta prijemnika sunčeve energije za apsorpciju energije sunčevog zračenja i prenos te energije na fluid

• absorber area AA
  English
  

  nonconcentrating solar collector maximum projected area of an absorber NOTE The absorber area does not include any absorbing part that is not reached by solar radiation, when this radiation is incident from the direction perpendicular to the projection plane defining the absorber area.

  Serbian
  

  nekoncentrišući prijemnik maksimalna projektovana površina apsorbera NAPOMENA Površina apsorbera ne uključuje nijedan apsorbujući deo do kojeg ne dopire sunčevo zračenje, onda kada je to zračenje upadno iz pravca upravnog na projekciju ravni koja definiše površinu apsorbera.

  Serbian
  

  nekoncentrišući prijemnik maksimalna projektovana površina apsorbera NAPOMENA Površina apsorbera ne uključuje nijedan apsorbujući deo do kojeg ne dopire sunčevo zračenje, onda kada je to zračenje upadno iz pravca upravnog na projekciju ravni koja definiše površinu apsorbera.

• absorber area AA
  English
  

  concentrating solar collector surface area of the absorber which is designed to absorb solar radiation NOTE 1 The absorber area does not include any absorbing part permanently screened from solar radiation. NOTE 2 The absorber area of the two concentrating collectors displayed in Figure 3 is equal to that of the corresponding nonconcentrating collectors obtained by removing the respective mirrors. Accordingly, it is calculated as indicated in Figures 5 and 6. However, in the case of a tubular collector with a tubular absorber (see Figure 6 left), its projected area has to be replaced by the whole tube area.

  Serbian
  

  koncentrišući prijemnik sunčeve energije površina apsorbera koja je dizajnirana tako da apsorbuje sunčevo zračenje NAPOMENA 1 Površina apsorbera ne uključuje nijedan apsorbujući deo koji je stalno zaštićen od sunčevog zračenja. NAPOMENA 2 Površina apsorbera dva koncentrišuća prijemnika prikazana na slici 3 jednaka je površini odgovarajućih nekoncentrišućih prijemnika dobijenoj uklanjanjem odgovarajućih ogledala. Shodno tome, izračunava se onako kako je to prikazano na slikama 5 i 6. Međutim, u slučaju cevastog prijemnika sa cevastim apsorberom (videti sliku 6 levo), njegova projektovana površina mora da se zameni ukupnom površinom cevi.

  Serbian
  

  koncentrišući prijemnik sunčeve energije površina apsorbera koja je dizajnirana tako da apsorbuje sunčevo zračenje NAPOMENA 1 Površina apsorbera ne uključuje nijedan apsorbujući deo koji je stalno zaštićen od sunčevog zračenja. NAPOMENA 2 Površina apsorbera dva koncentrišuća prijemnika prikazana na slici 3 jednaka je površini odgovarajućih nekoncentrišućih prijemnika dobijenoj uklanjanjem odgovarajućih ogledala. Shodno tome, izračunava se onako kako je to prikazano na slikama 5 i 6. Međutim, u slučaju cevastog prijemnika sa cevastim apsorberom (videti sliku 6 levo), njegova projektovana površina mora da se zameni ukupnom površinom cevi.

• absorber plate
  English
  

  absorber of essentially planar shape

  Serbian
  

  apsorber ravnog oblika

  Serbian
  

  apsorber ravnog oblika

• absorptance absorption factor α
  English
  

  ratio of the radiant flux absorbed by an element of a surface to that of the incident radiation NOTE The absorptance may apply to either a single wavelength or a wavelength range.

  Serbian
  

  odnos između fluksa zračenja koje apsorbuje jedan element neke površine i fluksa upadnog zračenja NAPOMENA Apsorpcija može da se primeni ili na određenu talasnu dužinu ili na određeni opseg talasnih dužina.

  Serbian
  

  odnos između fluksa zračenja koje apsorbuje jedan element neke površine i fluksa upadnog zračenja NAPOMENA Apsorpcija može da se primeni ili na određenu talasnu dužinu ili na određeni opseg talasnih dužina.

• accuracy
  English
  

  measuring instrument ability of a measuring instrument to give responses close to a true value NOTE "Accuracy" is a qualitative concept.

  Serbian
  

  merni instrument sposobnost mernog instrumenta da pruži odgovore bliske pravoj vrednosti NAPOMENA „Tačnost” je kvalitativan pojam.

  Serbian
  

  merni instrument sposobnost mernog instrumenta da pruži odgovore bliske pravoj vrednosti NAPOMENA „Tačnost” je kvalitativan pojam.

• accuracy
  English
  

  measurement closeness of the agreement between the result of a measurement and a true value of the measurand [VIM 3.5] NOTE 1 "Accuracy" is a qualitative concept. NOTE 2 The term "precision" should not be used for "accuracy".

  Serbian
  

  merenje bliskost slaganja rezul¬tata merenja i prave vrednosti merene veličine NAPOMENA 1 „Tačnost” je kvalitativni pojam. NAPOMENA 2 Termin „preciznost” ne bi trebalo koristiti za „tačnost”

  Serbian
  

  merenje bliskost slaganja rezul¬tata merenja i prave vrednosti merene veličine NAPOMENA 1 „Tačnost” je kvalitativni pojam. NAPOMENA 2 Termin „preciznost” ne bi trebalo koristiti za „tačnost”

• air collector air heating collector
  English
  

  solar collector that uses air as the heat transfer fluid

  Serbian
  

  prijemnik sunčeve energije koji koristi vazduh kao radni fluid za prenos toplote

  Serbian
  

  prijemnik sunčeve energije koji koristi vazduh kao radni fluid za prenos toplote

• albedo
  English
  

  ratio of the solar radiation (radiant or luminous energy) reflected by a surface, to that incident on it NOTE This is a generalized term for the average reflectance of a defined surface area (usually of the earth or clouds); its use is discouraged in technical applications, where the preferred term is 'reflectance'.

  Serbian
  

  odnos između sunčevog zračenja (zračna ili svetlosna energija) koju reflektuje neka površina i zračenja upadnog na tu površinu NAPOMENA Ovo je uopšten termin za prosečnu refleksivnost definisane veličine površine (obično zemlja ili oblaci); u tehničkoj primeni ne podržava se upotreba ovog termina, već se radije koristi termin „reflek¬sivnost”.

  Serbian
  

  odnos između sunčevog zračenja (zračna ili svetlosna energija) koju reflektuje neka površina i zračenja upadnog na tu površinu NAPOMENA Ovo je uopšten termin za prosečnu refleksivnost definisane veličine površine (obično zemlja ili oblaci); u tehničkoj primeni ne podržava se upotreba ovog termina, već se radije koristi termin „reflek¬sivnost”.

• altazimuth tracker altazimuth mount
  English
  

  sun-following device which uses the solar elevation angle and the azimuth angle of the sun as coordinates of movement

  Serbian
  

  uređaj koji prati položaj Sunca i koristi uglove visine Sunca i azimuta Sunca kao koordinate kretanja

  Serbian
  

  uređaj koji prati položaj Sunca i koristi uglove visine Sunca i azimuta Sunca kao koordinate kretanja

• angle of incidence θ
  English
  

  incidence angle incident angle (direct solar radiation) angle between the line joining the centre of the solar disc to a point on an irradiated surface and the outward normal to the irradiated surface

  Serbian
  

  upadni ugao direktnog sunčevog zračenja je ugao između prave koja spaja središta sunčevog diska i tačku na površini izloženoj sunčevim zracima i normale na tu površinu

  Serbian
  

  upadni ugao direktnog sunčevog zračenja je ugao između prave koja spaja središta sunčevog diska i tačku na površini izloženoj sunčevim zracima i normale na tu površinu

• aperture
  English
  

  solar collector ásolar collectorñ opening through which unconcentrated solar radiation is admitted

  Serbian
  

  prijemnik sunčeve energije otvor kroz koji se prima nekoncentrisano sunčevo zračenje

  Serbian
  

  prijemnik sunčeve energije otvor kroz koji se prima nekoncentrisano sunčevo zračenje

• aperture area Aa
  English
  

  solar collector maximum projected area through which unconcentrated solar radiation enters the collector NOTE The aperture area does not include any transparent part screened from solar radiation when this radiation is incident from the direction perpendicular to the projection plane defining the aperture area.

  Serbian
  

  prijemnik sunčeve energije maksimalna projektovana površina kroz koju sunčevo zračenje ulazi u prijemnik. NAPOMENA Površina otvora ne uključuje nijedan transparentni deo zaštićen od sunčevog zračenja kada je to zračenje upadno iz pravca upravnog na projekciju ravni koja definiše površinu otvora.

  Serbian
  

  prijemnik sunčeve energije maksimalna projektovana površina kroz koju sunčevo zračenje ulazi u prijemnik. NAPOMENA Površina otvora ne uključuje nijedan transparentni deo zaštićen od sunčevog zračenja kada je to zračenje upadno iz pravca upravnog na projekciju ravni koja definiše površinu otvora.

• aphelion
  English
  

  point in the Earth's orbit at which it is furthest from the sun NOTE At the aphelion, the Earth is approximately 152  106 km from the sun.

  Serbian
  

  tačka u Zemljinoj orbiti u kojoj je planeta najudaljenija od Sunca NAPOMENA U afelu je Zemlja udaljena od Sunca oko 152  106 km.

  Serbian
  

  tačka u Zemljinoj orbiti u kojoj je planeta najudaljenija od Sunca NAPOMENA U afelu je Zemlja udaljena od Sunca oko 152  106 km.

• atmospheric absorption
  English
  

  absorption of specific wavelengths of solar radiation, due largely to moisture, atmospheric gases and pollutants

  Serbian
  

  apsorpcija sunčevog zračenja određenih talasnih dužina, uglavnom zbog vlage, atmosferskih gasova i zagađivača vazduha

  Serbian
  

  apsorpcija sunčevog zračenja određenih talasnih dužina, uglavnom zbog vlage, atmosferskih gasova i zagađivača vazduha

• atmospheric attenuation attenuation of solar radiation
  English
  

  decrease in the flux density of a beam of radiation while propagating through the atmosphere, owing to absorption or scattering by the atmospheric constituents

  Serbian
  

  smanjenje gustine fluksa zračenja prolaskom kroz atmosferu, zbog apsorpcije i rasipanja česticama atmosfere

  Serbian
  

  smanjenje gustine fluksa zračenja prolaskom kroz atmosferu, zbog apsorpcije i rasipanja česticama atmosfere

• atmospheric radiation sky radiation (deprecated)
  English
  

  longwave radiation emitted by and propagated through the atmosphere

  Serbian
  

  dugotalasno zračenje koje emituje atmosfera i koje kroz nju prolazi

  Serbian
  

  dugotalasno zračenje koje emituje atmosfera i koje kroz nju prolazi

• auxiliary heat source
  English
  

  source of heat, other than solar, used to supplement the output provided by the solar heating system

  Serbian
  

  dopunski izvor toplote, osim sunčeve, koji se koristi za dopunu sistema za grejanje korišćenjem sunčeve energije

  Serbian
  

  dopunski izvor toplote, osim sunčeve, koji se koristi za dopunu sistema za grejanje korišćenjem sunčeve energije

• auxiliary heater
  English
  

  device or equipment in which heat from fuel or electric energy is supplied

  Serbian
  

  uređaj ili oprema koja isporučuje toplotu goriva ili električnu energiju

  Serbian
  

  uređaj ili oprema koja isporučuje toplotu goriva ili električnu energiju

• circulating system
  English
  

  system in which heat transfer fluid circulates between the collector and a storage device or heat exchanger during operating periods NOTE Circulation is carried out by means of a pump or fan or by natural convection.

  Serbian
  

  sistem u kojem radni fluid za prenos toplote u toku radnih faza cirkuliše između prijemnika i rezervoara ili razmenjivača toplote NAPOMENA Cirkulacija se odvija pomoću pumpe ili ventilatora, ili prirodnom konvekcijom uzrokovanom razlikom specifične gustine.

  Serbian
  

  sistem u kojem radni fluid za prenos toplote u toku radnih faza cirkuliše između prijemnika i rezervoara ili razmenjivača toplote NAPOMENA Cirkulacija se odvija pomoću pumpe ili ventilatora, ili prirodnom konvekcijom uzrokovanom razlikom specifične gustine.

• circumsolar radiation
  English
  

  radiation scattered by the atmosphere so that it appears to originate from an area of the sky immediately adjaent to the sun NOTE Circumsolar radiation causes the solar aureole.

  Serbian
  

  zračenje rasuto atmosferom, koje potiče iz prostora neba neposredno oko samog Sunca NAPOMENA Cirkumsolarno zračenje prouzrokuje sunčev oreol.

  Serbian
  

  zračenje rasuto atmosferom, koje potiče iz prostora neba neposredno oko samog Sunca NAPOMENA Cirkumsolarno zračenje prouzrokuje sunčev oreol.

• close-coupled system
  English
  

  system in which the storage device is mounted directly adjacent to the collector cf. remote-storage system (9.17)

  Serbian
  

  sistem u kojem su skladišnik i prijemnik montirani neposredno jedan uz drugog Uporediti sa sistemom sa izdvojenim skladišnikom (9.17).

  Serbian
  

  sistem u kojem su skladišnik i prijemnik montirani neposredno jedan uz drugog Uporediti sa sistemom sa izdvojenim skladišnikom (9.17).

• closed system sealed system unvented system
  English
  

  system in which the heat transfer fluid is completely sealed from the atmosphere

  Serbian
  

  sistem u kojem je fluid za prenos topolote u potpunosti izolovan od vazduha

  Serbian
  

  sistem u kojem je fluid za prenos topolote u potpunosti izolovan od vazduha

• collector cover
  English
  

  solar collector transparent (or translucent) material or materials that cover the absorber to reduce heat losses and provide weather protection

  Serbian
  

  prijemnik sunčeve energije transparentni (ili translucentni) materijal ili materijali koji prekrivaju apsorber radi smanjenja gubitaka toplote i zaštite od vremenskih uslova

  Serbian
  

  prijemnik sunčeve energije transparentni (ili translucentni) materijal ili materijali koji prekrivaju apsorber radi smanjenja gubitaka toplote i zaštite od vremenskih uslova

• collector efficiency factor F ’
  English
  

  ratio of the energy delivered by a solar collector, to the energy which would be delivered if the entire absorber were at the average fluid temperature in the collector

  Serbian
  

  odnos između energije koju isporuči prijemnik sunčeve energije i energije koja bi bila isporučena kada bi se apsorber nalazio na prosečnoj temperaturi radnog fluida u prijemniku

  Serbian
  

  odnos između energije koju isporuči prijemnik sunčeve energije i energije koja bi bila isporučena kada bi se apsorber nalazio na prosečnoj temperaturi radnog fluida u prijemniku

• collector efficiency ŋ
  English
  

  solar thermal collector ratio of the energy removed by the heat transfer fluid over a specified time period, to the product of a defined collector area (gross, absorber or aperture) and the solar irradiation incident on the collector for the same period, under steady-state conditions NOTE Collector efficiency may also be defined under unsteady-state conditions.

  Serbian
  

  toplotni prijemnik sunčeve energije odnos između energije koju je uklonio fluid za prenos toplote u utvrđenom vremenskom periodu, proizvoda definisane površine prijemnika (bruto, apsorber ili otvor) i energije sunčevog zračenja upadnog na prijemnik u istom periodu, u uslovima stacionarnog stanja NAPOMENA Efikasnost prijemnika može takođe da se definiše i u uslovima nestacionarnog stanja.

  Serbian
  

  toplotni prijemnik sunčeve energije odnos između energije koju je uklonio fluid za prenos toplote u utvrđenom vremenskom periodu, proizvoda definisane površine prijemnika (bruto, apsorber ili otvor) i energije sunčevog zračenja upadnog na prijemnik u istom periodu, u uslovima stacionarnog stanja NAPOMENA Efikasnost prijemnika može takođe da se definiše i u uslovima nestacionarnog stanja.

• collector flow factor F "
  English
  

  ratio of the energy delivered by a solar collector, to the energy which would be delivered if the average fluid temperature in the collector were equal to the fluid inlet temperature

  Serbian
  

  odnos između energije koju isporuči prijemnik sunčeve energije i energije koja bi bila isporučena da je prosečna temperatura radnog fluida u prijemniku ista kao ulazna temperatura radnog fluida

  Serbian
  

  odnos između energije koju isporuči prijemnik sunčeve energije i energije koja bi bila isporučena da je prosečna temperatura radnog fluida u prijemniku ista kao ulazna temperatura radnog fluida

• collector heat-removal factor FR
  English
  

  ratio of the energy delivered by a solar collector, to the energy which would be delivered if the entire absorber were at the fluid inlet temperature NOTE FR = F’  F’’ (see 8.18 and 8.19).

  Serbian
  

  odnos između energije koju isporuči prijemnik i energije koja bi bila isporučena kada bi se apsorber nalazio na ulaznoj temperaturi radnog fluida NAPOMENA FR = F’  F’’ (videti 8.18 i 8.19).

  Serbian
  

  odnos između energije koju isporuči prijemnik i energije koja bi bila isporučena kada bi se apsorber nalazio na ulaznoj temperaturi radnog fluida NAPOMENA FR = F’  F’’ (videti 8.18 i 8.19).

• collector loop
  English
  

  circuit, including collectors, pump or fan, pipework and heat exchanger (if present), which is used to transfer heat from the collectors to the heat storage device

  Serbian
  

  strujno kolo, uključujući prijemnike, pumpu ili ventilator, cevovod i razmenjivač toplote (ako postoji), čiji je zadatаk prenos toplote od prijemnika do skladišnika

  Serbian
  

  strujno kolo, uključujući prijemnike, pumpu ili ventilator, cevovod i razmenjivač toplote (ako postoji), čiji je zadatаk prenos toplote od prijemnika do skladišnika

• compound parabolic concentrator collector CPC collector
  English
  

  non-imaging collector that uses parabolic reflector segments to concentrate solar radiation NOTE 1 The parabolic segments reflect all of the incident radiation on the aperture over ranges of angles of incidence within wide limits; the limits define the acceptance angle of the concentrator. NOTE 2 The term CPC is applied to many non-imaging concentrators even though their geometries may differ from parabolic.

  Serbian
  

  nepreslikavajući prijemnik koji koristi segmente paraboličnog reflektora za koncentraciju sunčevog zračenja NAPOMENA 1 Parabolični segmenti reflektuju kompletno upadno zračenje na otvor, pri različitim rasponima upadnih uglova u okviru širokih granica; granice definišu ugao prihvata koncentratora. NAPOMENA 2 Termin CPC odnosi se na mnoge nepreslikavajuće koncentratore iako njihova geometrija može biti drugačija od parabolične.

  Serbian
  

  nepreslikavajući prijemnik koji koristi segmente paraboličnog reflektora za koncentraciju sunčevog zračenja NAPOMENA 1 Parabolični segmenti reflektuju kompletno upadno zračenje na otvor, pri različitim rasponima upadnih uglova u okviru širokih granica; granice definišu ugao prihvata koncentratora. NAPOMENA 2 Termin CPC odnosi se na mnoge nepreslikavajuće koncentratore iako njihova geometrija može biti drugačija od parabolične.

• concentrating collector
  English
  

  solar collector that uses reflectors, lenses or other optical elements to redirect and concentrate the solar radiation passing through the aperture onto an absorber NOTE A flat-plate collector provided with a mirror, or an evacuated tubular collector having a reflector behind the tubes, is a concentrating collector.

  Serbian
  

  prijemnik koji koristi reflektore, sočiva ili druge optičke elemen¬te da preusmeri i koncentriše sunčevo zračenje koje prolazi kroz otvor na apsorberu NAPOMENA Ravan pločasti prijemnik opremljen ogledalom ili vakuumirani cevni prijemnik koji ima iza cevi postavljenu reflekcionu površinu takođe je prijemnik sa koncentracijom zračenja.

  Serbian
  

  prijemnik koji koristi reflektore, sočiva ili druge optičke elemen¬te da preusmeri i koncentriše sunčevo zračenje koje prolazi kroz otvor na apsorberu NAPOMENA Ravan pločasti prijemnik opremljen ogledalom ili vakuumirani cevni prijemnik koji ima iza cevi postavljenu reflekcionu površinu takođe je prijemnik sa koncentracijom zračenja.

• diffuse radiation diffuse solar radiation
  English
  

  hemispherical solar radiation minus direct solar radiation cf. atmospheric radiation (3.22) NOTE 1 For the purposes of solar energy technology, diffuse radiation includes solar radiation scattered in the atmosphere as well as solar radiation reflected by the ground, depending on the inclination of the receiver surface. NOTE 2 The tilt angle and the azimuth of the receiver surface should be specified, e.g. horizontal.

  Serbian
  

  sunčevo zračenje iz polusfere umanjeno za direktno sunčevo zračenje Uporediti sa zračenjem atmosfere (3.22). NAPOMENA 1 Za potrebe tehnologije sunčeve energije, difuzno zračenje uključuje sunčevo zračenje iz atmosfere i sunčevo zračenje koje reflektuje tlo, u zavisnosti od nagiba prijemne površine. NAPOMENA 2 Nagib i azimut prijemne površine treba da se navedu, npr. kao horizontalni.

  Serbian
  

  sunčevo zračenje iz polusfere umanjeno za direktno sunčevo zračenje Uporediti sa zračenjem atmosfere (3.22). NAPOMENA 1 Za potrebe tehnologije sunčeve energije, difuzno zračenje uključuje sunčevo zračenje iz atmosfere i sunčevo zračenje koje reflektuje tlo, u zavisnosti od nagiba prijemne površine. NAPOMENA 2 Nagib i azimut prijemne površine treba da se navedu, npr. kao horizontalni.

• diffuse solar irradiance Gd
  English
  

  irradiance of diffuse solar radiation on a given plane receiver surface NOTE 1 The tilt angle and the azimuth of the receiving surface should be specified, e.g. horizontal. NOTE 2 Diffuse solar irradiance is expressed in watts per square metre (W  m–2).

  Serbian
  

  sunčeva snaga dozračenog difuznog sunčevog zračenja na prijemnu površinu NAPOMENA 1 Ugao nagiba ose i azimut površine treba da se navedu, npr. kao horizontalan. NAPOMENA 2 Jedinica za difuznu sunčanu dozračenu snagu je vat po kvadratnom metru (W  m–2).

  Serbian
  

  sunčeva snaga dozračenog difuznog sunčevog zračenja na prijemnu površinu NAPOMENA 1 Ugao nagiba ose i azimut površine treba da se navedu, npr. kao horizontalan. NAPOMENA 2 Jedinica za difuznu sunčanu dozračenu snagu je vat po kvadratnom metru (W  m–2).

• direct radiation direct solar radiation beam radiation beam solar radiation
  English
  

  radiation incident on a given plane, and originating from a small solid angle centred on the sun's disk NOTE 1 In general, direct solar radiation is measured by instruments with field-of-view angles of up to 6°. Therefore, a part of the scattered radiation around the sun's disk [circumsolar radiation (see 3.18)] is included, as the solar disk itself has a field-of-view angle of about 0,5. NOTE 2 Direct radiation is usually measured at normal incidence. NOTE 3 Approximately 99 % of the direct solar radiation received at the ground is contained within the wavelength range from 0,3 m to 3 m.

  Serbian
  

  zračenje koje dospe na datu površinu i koje potiče iz malog prostornog ugla s temenom na Sunčevom disku NAPOMENA 1 Direktno zračenje Sunca obično se meri instrumentima sa uglom vidnog polja do 6°. Prema tome, obuhvaćen je deo rasutog zračenja oko Sunčevog diska [cirkumsolarno zračenje (videti 3.18)], pošto se sam Sunčev disk vidi pod uglom od oko 0,5. NAPOMENA 2 Direktno zračenje obično se meri pri normalnom padu na površinu. NAPOMENA 3 Oko 99 % direktnog zračenja Sunca koje primi tlo potiče iz opsega talasnih dužina od 0,3 m do 3,0 m.

  Serbian
  

  zračenje koje dospe na datu površinu i koje potiče iz malog prostornog ugla s temenom na Sunčevom disku NAPOMENA 1 Direktno zračenje Sunca obično se meri instrumentima sa uglom vidnog polja do 6°. Prema tome, obuhvaćen je deo rasutog zračenja oko Sunčevog diska [cirkumsolarno zračenje (videti 3.18)], pošto se sam Sunčev disk vidi pod uglom od oko 0,5. NAPOMENA 2 Direktno zračenje obično se meri pri normalnom padu na površinu. NAPOMENA 3 Oko 99 % direktnog zračenja Sunca koje primi tlo potiče iz opsega talasnih dužina od 0,3 m do 3,0 m.

• direct solar irradiance Gb
  English
  

  quotient of the radiant flux on a given plane receiver surface received from a small solid angle centred on the sun's disk to the area of that surface NOTE 1 If the plane is perpendicular to the axis of the solid angle, direct normal solar irradiance is received. NOTE 2 Direct solar irradiance is expressed in watts per square metre (W  m–2).

  Serbian
  

  odnos specifične snage zračenja na datoj ravni prijemne površine primljenog iz malog prostornog ugla centriranog na Sunčevom disku i veličine te površine NAPOMENA 1 Ako je ravan upravna na osu prostornog ugla, onda je primljeno zračenje direktno normalno sunčevo zračenje. NAPOMENA 2 Jedinica za direktno sunčevo zračenje je vat po kvadratnom metru (W  m–2).

  Serbian
  

  odnos specifične snage zračenja na datoj ravni prijemne površine primljenog iz malog prostornog ugla centriranog na Sunčevom disku i veličine te površine NAPOMENA 1 Ako je ravan upravna na osu prostornog ugla, onda je primljeno zračenje direktno normalno sunčevo zračenje. NAPOMENA 2 Jedinica za direktno sunčevo zračenje je vat po kvadratnom metru (W  m–2).

• direct system
  English
  

  solar heating system in which the heated water that will ultimately be consumed by or circulated to the user passes directly through the collector

  Serbian
  

  sistem za korišćenje sunčeve energije za grejanje u kojem kroz prijemnik direktno prolazi zagrejana voda koju će na kraju upotrebiti korisnik ili će cirkulisati do njega

  Serbian
  

  sistem za korišćenje sunčeve energije za grejanje u kojem kroz prijemnik direktno prolazi zagrejana voda koju će na kraju upotrebiti korisnik ili će cirkulisati do njega

• drainback system
  English
  

  solar thermal system in which, as part of the normal working cycle, the heat transfer fluid is drained from the solar collector into a storage device when the pump is turned off, and refills the collector when the pump is turned on again

  Serbian
  

  sistem za korišćenje sunčeve energije u kojem tokom normalnog radnog procesa radni fluid otiče iz prijemnika u rezervoar kada se pumpa isključi, a ponovo utiče u prijemnik kada se pumpa ponovo uključi

  Serbian
  

  sistem za korišćenje sunčeve energije u kojem tokom normalnog radnog procesa radni fluid otiče iz prijemnika u rezervoar kada se pumpa isključi, a ponovo utiče u prijemnik kada se pumpa ponovo uključi

• draindown system
  English
  

  direct solar heating system in which the water can be drained from the collector and run to waste, usually to prevent freezing

  Serbian
  

  direktan sistem za grejanje korišćenjem sunčeve energije u kojem se prijemnik može isprazniti, a fluid za prenos toplote ispustiti iz prijemnika da bi se sprečilo njegovo smrzavanje

  Serbian
  

  direktan sistem za grejanje korišćenjem sunčeve energije u kojem se prijemnik može isprazniti, a fluid za prenos toplote ispustiti iz prijemnika da bi se sprečilo njegovo smrzavanje

• emittance ε
  English
  

  ratio of radiant exitance of a body to that of a full radiator (blackbody) at the same temperature NOTE 1 This term is often used interchangeably with emissivity NOTE 2 The emittance may apply to either a single wavelength or a wavelength range.

  Serbian
  

  odnos između emisivnosti zračenja nekog tela i emisivnosti apsolutno crnog tela pri istoj temperaturi NAPOMENA 1 Ovaj termin se koristi naizmenično sa terminom emisivnosti. NAPOMENA 2 Emisivnost može da se primeni na određenu talasnu dužinu ili na određen opseg talasnih dužina.

  Serbian
  

  odnos između emisivnosti zračenja nekog tela i emisivnosti apsolutno crnog tela pri istoj temperaturi NAPOMENA 1 Ovaj termin se koristi naizmenično sa terminom emisivnosti. NAPOMENA 2 Emisivnost može da se primeni na određenu talasnu dužinu ili na određen opseg talasnih dužina.

• equatorial tracker equatorial mount
  English
  

  sun-following device having an axis of rotation parallel to the Earth's axis NOTE The parameters of motion are the hour angle and the declination of the sun.

  Serbian
  

  uređaj koji prati položaj Sunca i čija je osa rotacije paralelna sa osom Zemlje NAPOMENA Parametri kretanja su časovni ugao i deklinacija Sunca.

  Serbian
  

  uređaj koji prati položaj Sunca i čija je osa rotacije paralelna sa osom Zemlje NAPOMENA Parametri kretanja su časovni ugao i deklinacija Sunca.

• equivalent length
  English
  

  length of a straight section of pipe or duct causing the same pressure drop as actually occurs in the considered component(s) NOTE For laminar flow, the equivalent length is a function of flowrate.

  Serbian
  

  dužina ravnog dela cevi ili cevovoda koja proizvodi isti onaj pad pritiska koji bi bio i u datoj komponenti (ili komponentama) NAPOMENA Za laminarni protok, ekvivalentna dužina je funkcija veličine protoka.

  Serbian
  

  dužina ravnog dela cevi ili cevovoda koja proizvodi isti onaj pad pritiska koji bi bio i u datoj komponenti (ili komponentama) NAPOMENA Za laminarni protok, ekvivalentna dužina je funkcija veličine protoka.

• evacuated collector
  English
  

  collector in which the space between the absorber and the cover is evacuated NOTE The performance of this collector depends highly on the pressure in the evacuated space.

  Serbian
  

  prijemnik u kojem je prostor između apsorbera i prekrivke vakuum NAPOMENA Učinak ovog prijemnika u velikoj meri zavisi od pritiska u vakuum prostoru.

  Serbian
  

  prijemnik u kojem je prostor između apsorbera i prekrivke vakuum NAPOMENA Učinak ovog prijemnika u velikoj meri zavisi od pritiska u vakuum prostoru.

• evacuated tube collector evacuated tubular collector
  English
  

  evacuated collector employing transparent tubing (usually glass) with an evacuated space between the tube wall and the absorber NOTE The absorber may consist of an inner tube or another shape, with means for removal of the thermal energy.

  Serbian
  

  vakuumski prijemnik koji koristi providne cevi (obično staklene) sa vakuumskim prostorom između zida cevi i apsorbera NAPOMENA Apsorber može da se sastoji od unutrašnje cevi ili nekog drugog oblika, čija konstrukcija omogućava odvođenje toplotne energije.

  Serbian
  

  vakuumski prijemnik koji koristi providne cevi (obično staklene) sa vakuumskim prostorom između zida cevi i apsorbera NAPOMENA Apsorber može da se sastoji od unutrašnje cevi ili nekog drugog oblika, čija konstrukcija omogućava odvođenje toplotne energije.

• extraterrestrial solar radiation
  English
  

  solar radiation received at the limit of the Earth's atmosphere

  Serbian
  

  sunčevo zračenje koje se prima na obodu Zemljine atmosfere

  Serbian
  

  sunčevo zračenje koje se prima na obodu Zemljine atmosfere

• faceted collector
  English
  

  concentrating collector that uses many flat reflecting elements to concentrate solar radiation on a small area or along an elongated band

  Serbian
  

  koncentrišući prijemnik koji koristi mnogo ravnih reflektujućih elemenata da koncentriše sunčevo zračenje na malu površinu ili duž izduženog pojasa

  Serbian
  

  koncentrišući prijemnik koji koristi mnogo ravnih reflektujućih elemenata da koncentriše sunčevo zračenje na malu površinu ili duž izduženog pojasa

• field-of-view angle
  English
  

  pyrheliometer full angle of the geometrical cone which is defined by the centre of the pyrheliometer receiver surface and the border of its aperture

  Serbian
  

  pirheliometar pun ugao geometrijske kupe, definisan centrom prijemne površine pirheliometra i granicom njegovog otvora

  Serbian
  

  pirheliometar pun ugao geometrijske kupe, definisan centrom prijemne površine pirheliometra i granicom njegovog otvora

• filled system
  English
  

  system in which the collector remains filled with the heat transfer fluid

  Serbian
  

  sistem u kojem su prijemnici uvek ispunjeni fluidom za prenos toplote

  Serbian
  

  sistem u kojem su prijemnici uvek ispunjeni fluidom za prenos toplote

• flat-plate collector
  English
  

  nonconcentrating solar collector in which the absorbing surface is essentially planar

  Serbian
  

  nekoncentrišući, tj. prijemnik bez koncentracije sunčevog zračenja kod kojeg je apsorber toplote suštinski ravan

  Serbian
  

  nekoncentrišući, tj. prijemnik bez koncentracije sunčevog zračenja kod kojeg je apsorber toplote suštinski ravan

• fluid inlet temperature ti
  English
  

  heat transfer fluid temperature at the inlet to the collector

  Serbian
  

  fluid za prenos toplote temperatura na ulazu u prijemnik

  Serbian
  

  fluid za prenos toplote temperatura na ulazu u prijemnik

• fluid outlet te
  English
  

  heat transfer fluid temperature atthe outlet of the collector

  Serbian
  

  fluid za prenos toplote temperatura na izlazu iz prijemnika

  Serbian
  

  fluid za prenos toplote temperatura na izlazu iz prijemnika

• flux concentration ratio
  English
  

  ratio of the irradiance on the absorber of a concentrating collector, to the irradiance on the aperture of the collector

  Serbian
  

  odnos između upadnog zračenja na apsorberu koncentrišućeg prijem¬nika i zračenja na otvoru prijemnika

  Serbian
  

  odnos između upadnog zračenja na apsorberu koncentrišućeg prijem¬nika i zračenja na otvoru prijemnika

• forced-circulation system
  English
  

  system which utilizes a pump or a fan to circulate the heat transfer fluid through the collector(s)

  Serbian
  

  sistem koji koristi pumpu ili ventilator za cirkulaciju radnog fluida za prenos toplote u jednom ili više prijemnika

  Serbian
  

  sistem koji koristi pumpu ili ventilator za cirkulaciju radnog fluida za prenos toplote u jednom ili više prijemnika

• fractional energy savings
  English
  

  solar-plus-supplementary system reduction of purchased energy achieved by the use of a solar heating system, calculated as 1 - [(auxiliary energy used by solar heating system)/(energy used by conventional heating system)] in which both systems are assumed to use the same kind of conventional energy to supply the user with the same heat quantity giving the same thermal comfort over a specified time period

  Serbian
  

  smanjenje potrošnje energije ostvareno korišćenjem solarnog sistema za grejanje (sistema za korišćenje sunčeve energije sa dopunskim izvorom), izračunato kao odnos dodatne energije koju je utrošio solarni sistem i energije za grejanje utrošene konvecio¬nalnim sistemom, pri čemu se pretpostavlja da oba sistema koriste istu vrstu kovencionalnog izvora energije, da isporučuju korisniku istu količinu toplote i u datom vremenskom periodu obezbeđuju iste uslove komfora

  Serbian
  

  smanjenje potrošnje energije ostvareno korišćenjem solarnog sistema za grejanje (sistema za korišćenje sunčeve energije sa dopunskim izvorom), izračunato kao odnos dodatne energije koju je utrošio solarni sistem i energije za grejanje utrošene konvecio¬nalnim sistemom, pri čemu se pretpostavlja da oba sistema koriste istu vrstu kovencionalnog izvora energije, da isporučuju korisniku istu količinu toplote i u datom vremenskom periodu obezbeđuju iste uslove komfora

• Fresnel collector
  English
  

  concentrating collector that uses a Fresnel lens to focus solar radiation onto a receiver

  Serbian
  

  koncentrišući prijemnik koji koristi Frenelova sočiva da fokusira sunčevo zračenje na prijemnik

  Serbian
  

  koncentrišući prijemnik koji koristi Frenelova sočiva da fokusira sunčevo zračenje na prijemnik

• geometric concentration ratio
  English
  

  ratio of the aperture area of a concentrating collector to the absorber area

  Serbian
  

  odnos između površine otvora koncentrišućeg prijemnika i površine apsorbera

  Serbian
  

  odnos između površine otvora koncentrišućeg prijemnika i površine apsorbera

• global irradiance global solar irradiance
  English
  

  hemispherical solar irradiance on a horizontal plane NOTE It is expressed in watts per square metre (W  m–2).

  Serbian
  

  hemisferična sunčana snaga na horizontalnu ravan NAPOMENA Merna jedinica je vat po kvadratnom metru (W  m–2).

  Serbian
  

  hemisferična sunčana snaga na horizontalnu ravan NAPOMENA Merna jedinica je vat po kvadratnom metru (W  m–2).

• global radiation global solar radiation
  English
  

  hemispherical solar radiation received by a horizontal plane NOTE 1 Approximately 99 % of the global solar radiation incident at the Earth's surface is contained within the wavelength range from 0,3 m to 3 m. NOTE 2 Solar engineers commonly use the term 'global radiation' in place of 'hemispherical radiation'. This use is a source of confusion if the referenced surface is not horizontal. See 3.19.

  Serbian
  

  sunčevo zračenje iz polusfere primljeno horizontalnom ravni NAPOMENA 1 Oko 99 % globalnog sunčevog zračenja koje pada na površinu Zemlje potiče od zračenja talasnih dužina iz opsega od 0,3 m do 3,0 m. NAPOMENA 2 U inženjerstvu se obično koristi termin „globalno zračenje” umesto „hemisferično zračenje”. To predstavlja izvor zabune ako referentna površina nije horizontalna. Videti 3.19.

  Serbian
  

  sunčevo zračenje iz polusfere primljeno horizontalnom ravni NAPOMENA 1 Oko 99 % globalnog sunčevog zračenja koje pada na površinu Zemlje potiče od zračenja talasnih dužina iz opsega od 0,3 m do 3,0 m. NAPOMENA 2 U inženjerstvu se obično koristi termin „globalno zračenje” umesto „hemisferično zračenje”. To predstavlja izvor zabune ako referentna površina nije horizontalna. Videti 3.19.

• gross collector area AG
  English
  

  solar collector maximum projected area of the complete collector, excluding any integral means of mounting and connecting fluid pipework

  Serbian
  

  prijemnik sunčeve energije maksimalna projektovana površina, bez ijedne potporne strukture i cevovoda sa radnim fluidom

  Serbian
  

  prijemnik sunčeve energije maksimalna projektovana površina, bez ijedne potporne strukture i cevovoda sa radnim fluidom

• gross collector array area
  English
  

  collector array sum of the gross collector areas of the individual collectors

  Serbian
  

  sistem prijemnika zbir bruto prijemnih površina individualnih prijemnika

  Serbian
  

  sistem prijemnika zbir bruto prijemnih površina individualnih prijemnika

• heat transfer fluid
  English
  

  fluid that is used to transfer thermal energy between components in a system

  Serbian
  

  fluid koji se koristi za prenos toplotne energije između komponenti u jednom sistemu

  Serbian
  

  fluid koji se koristi za prenos toplotne energije između komponenti u jednom sistemu

• heliodon
  English
  

  solar-angle simulator for conducting shading assessments on buildings or collector arrays, usually having a model table which tilts for the latitude and rotates for the hour of day, and a lamp to represent the sun, mounted at some distance away on a vertical rail, allowing adjustment for declination

  Serbian
  

  simulator sunčevih uglova za ocenu senke na zgradama ili sistemima prijemnika sunčeve energije, koji se obično sastoji od modela stola koji je pokretan, čiji se nagib podešava prema geografskoj širini, rotacija prema satu dana, i od lampe koja predstavlja Sunce, postavljene na određenom rastojanju na vertikalnoj šini, omogućavajući podešavanje deklinacije

  Serbian
  

  simulator sunčevih uglova za ocenu senke na zgradama ili sistemima prijemnika sunčeve energije, koji se obično sastoji od modela stola koji je pokretan, čiji se nagib podešava prema geografskoj širini, rotacija prema satu dana, i od lampe koja predstavlja Sunce, postavljene na određenom rastojanju na vertikalnoj šini, omogućavajući podešavanje deklinacije

• heliograph
  English
  

  instrument which records the time interval during which solar radiation reaches sufficient intensity to cast distinct shadows NOTE The threshold value of direct irradiance of (120 ± 24) Wm-2 has been suggested (WMO 1981).

  Serbian
  

  instrument koji beleži vremenski interval u toku kojeg sunčevo zračenje dostiže dovoljan intenzitet da stvara oštre senke NAPOMENA Predložen prag vrednosti direktnog upadnog sunčevog zračenja je (120  24) Wm–2

  Serbian
  

  instrument koji beleži vremenski interval u toku kojeg sunčevo zračenje dostiže dovoljan intenzitet da stvara oštre senke NAPOMENA Predložen prag vrednosti direktnog upadnog sunčevog zračenja je (120  24) Wm–2

• hemispherical irradiance hemispherical solar irradiance incident solar radiation intensity (deprecated) instantaneous insolation (deprecated) insolation (deprecated) incident radiant flux density (deprecated) G
  English
  

  quotient of the radiant flux on a given plane receiver surface received from a solid angle of 2π sr to the area of that surface NOTE 1 The tilt angle and the azimuth of the surface should be specified, e.g. horizontal. NOTE 2 Hemispherical irradiance is expressed in watts per square metre (W  m–2).

  Serbian
  

  intenzitet sunčevog zračenja na prijemnu površinu je odnos fluksa–protoka zračenja iz prostornog ugla veličine 2 π sr na površinu prijemne ravni NAPOMENA 1 Nagib i azimut površine treba da se navedu, npr. kao horizontalan. NAPOMENA 2 Jedinica za hemisferičnu i dozračenu specifičnu sunčevu snagu je vat po kvadratnom metru (W  m–2).

  Serbian
  

  intenzitet sunčevog zračenja na prijemnu površinu je odnos fluksa–protoka zračenja iz prostornog ugla veličine 2 π sr na površinu prijemne ravni NAPOMENA 1 Nagib i azimut površine treba da se navedu, npr. kao horizontalan. NAPOMENA 2 Jedinica za hemisferičnu i dozračenu specifičnu sunčevu snagu je vat po kvadratnom metru (W  m–2).

• hemispherical radiation hemispherical solar radiation
  English
  

  solar radiation on a plane surface received from a solid angle of 2π sr (from the above hemisphere) NOTE 1 The tilt angle and the azimuth of the surface should be specified, e.g. horizontal. NOTE 2 Hemispherical solar radiation is composed of direct solar radiation and diffuse solar radiation (solar radiation scattered in the atmosphere as well as solar radiation reflected by the ground). NOTE 3 Solar engineers commonly use the term 'global radiation' in place of 'hemispherical radiation'. This use is a source of confusion if the referenced surface is not horizontal. See 3.20.

  Serbian
  

  sunčevo zračenje na ravnu površinu primljeno pod prostonim uglom od 2π sr (iznad hemisfere) NAPOMENA 1 Ugao nagiba i azimut površine treba da budu specificirani, npr. kao horizontalan. NAPOMENA 2 Hemisferično sunčevo zračenje se sastoji od direktnog sunčevog zračenja i difuznog sunčevog zračenja (sunčevo zračenje rasuto u atmosferi i ono koje reflektuje tlo). NAPOMENA 3 U inženjerstvu se obično koristi termin „globalno zračenje” umesto „hemisferično zračenje”. To predstavlja izvor zabune ako referentna površina nije horizontalna. Videti 3.20.

  Serbian
  

  sunčevo zračenje na ravnu površinu primljeno pod prostonim uglom od 2π sr (iznad hemisfere) NAPOMENA 1 Ugao nagiba i azimut površine treba da budu specificirani, npr. kao horizontalan. NAPOMENA 2 Hemisferično sunčevo zračenje se sastoji od direktnog sunčevog zračenja i difuznog sunčevog zračenja (sunčevo zračenje rasuto u atmosferi i ono koje reflektuje tlo). NAPOMENA 3 U inženjerstvu se obično koristi termin „globalno zračenje” umesto „hemisferično zračenje”. To predstavlja izvor zabune ako referentna površina nije horizontalna. Videti 3.20.

• indirect system
  English
  

  solar heating system in which a heat transfer fluid other than the water ultimately consumed by or circulated to the heat user passes through the collector

  Serbian
  

  sistem za korišćenje sunčeve energije za grejanje u kojima kroz prijemnik prolazi fluid za prenos toplote, različit od vode koja se koristi ili cirkuliše

  Serbian
  

  sistem za korišćenje sunčeve energije za grejanje u kojima kroz prijemnik prolazi fluid za prenos toplote, različit od vode koja se koristi ili cirkuliše

• infrared radiation
  English
  

  electromagnetic radiation of wavelength between 780 nm and approximately 1 mm

  Serbian
  

  elektromagnetsko zračenje s talas¬nim dužinama između 780 nm i oko 1 mm

  Serbian
  

  elektromagnetsko zračenje s talas¬nim dužinama između 780 nm i oko 1 mm

• integral collector-storage system ICS system
  English
  

  solar heating system in which the solar collector also functions as a heat (water) storage device

  Serbian
  

  sistem za korišćenje sunčeve energije za grejanje u kojem toplotni prijemnik funkcioniše i kao skladišnik toplote i kao rezervoar za toplu vodu

  Serbian
  

  sistem za korišćenje sunčeve energije za grejanje u kojem toplotni prijemnik funkcioniše i kao skladišnik toplote i kao rezervoar za toplu vodu

• irradiance G
  English
  

  power density of radiation incident on a surface, i.e. the quotient of the radiant flux incident on the surface and the area of that surface, or the rate at which radiant energy is incident on a surface, per unit area of that surface NOTE Irradiance is expressed in watts per square metre (W  m–2).

  Serbian
  

  gustina snage ili specifična snaga zračenja koje padaju na površinu, tj. odnos fluksa zračenja koji pada na površinu i veličine te površine, odnosno intenzitet energije zračenja na neku površinu po jedinici te površine NAPOMENA Jedinica za gustinu snage zračenja je vat po kvadratnom metru (W  m–2).

  Serbian
  

  gustina snage ili specifična snaga zračenja koje padaju na površinu, tj. odnos fluksa zračenja koji pada na površinu i veličine te površine, odnosno intenzitet energije zračenja na neku površinu po jedinici te površine NAPOMENA Jedinica za gustinu snage zračenja je vat po kvadratnom metru (W  m–2).

• irradiation radiance exposure radiant exposure (deprecated) inso¬lation (deprecated) H
  English
  

  incident energy per unit area of a surface, found by integration of irradiance over a specified time interval, often an hour or a day NOTE Irradiation is expressed in megajoules per square metre (MJ  m–2), per specified time interval.

  Serbian
  

  energija zračenja koja padne – dozrači se na jedinicu neke površine u određenom vremenu, a dobije se integrisanjem upadne snage zračenja u određenom vremenskom inter¬valu, često u toku jednog sata ili dana NAPOMENA Jedinica za meru dozračene energije zračenja je megadžul po kvadratnom metru (MJ  m–2), u datom vremenskom intervalu.

  Serbian
  

  energija zračenja koja padne – dozrači se na jedinicu neke površine u određenom vremenu, a dobije se integrisanjem upadne snage zračenja u određenom vremenskom inter¬valu, često u toku jednog sata ili dana NAPOMENA Jedinica za meru dozračene energije zračenja je megadžul po kvadratnom metru (MJ  m–2), u datom vremenskom intervalu.

• isohel
  English
  

  curve, drawn on a map, indicating sites of equal sunshine duration during a given interval of time

  Serbian
  

  na karti nacrtana linija istog trajanja sijanja Sunca u toku datog vremenskog perioda

  Serbian
  

  na karti nacrtana linija istog trajanja sijanja Sunca u toku datog vremenskog perioda

• isorad
  English
  

  curve, drawn on a map, indicating sites of equal solar irradiation during a given interval of time

  Serbian
  

  na karti nacrtana kriva koja spaja mesta koja primaju istu količinu zračenja u toku datog vremenskog perioda

  Serbian
  

  na karti nacrtana kriva koja spaja mesta koja primaju istu količinu zračenja u toku datog vremenskog perioda

• line-focus collector
  English
  

  concentrating collector that concentrates solar radiation in one plane only, producing a linear focus

  Serbian
  

  koncentrišući prijemnik koji sabira sunčevo zračenje samo u jednoj ravni, proizvodeći linijski fokus

  Serbian
  

  koncentrišući prijemnik koji sabira sunčevo zračenje samo u jednoj ravni, proizvodeći linijski fokus

• liquid heating collector liquid collector
  English
  

  solar collector that uses a liquid as the heat transfer fluid

  Serbian
  

  prijemnik sunčeve energije koji koristi tečni fluid kao radni fluid za prenos toplote

  Serbian
  

  prijemnik sunčeve energije koji koristi tečni fluid kao radni fluid za prenos toplote

• load
  English
  

  heat supplied to the user, for example in the form of hot water NOTE Because of heat losses in the distribution system, the location of the heat delivery needs to be specified in order to uniquely define the load.

  Serbian
  

  toplota kojom se snabdeva korisnik, na primer u vidu tople vode NAPOMENA Zbog gubitka toplote u distributivnom sistemu treba da se navede mesto isporuke toplote kako bi se opterećenje tačno definisalo.

  Serbian
  

  toplota kojom se snabdeva korisnik, na primer u vidu tople vode NAPOMENA Zbog gubitka toplote u distributivnom sistemu treba da se navede mesto isporuke toplote kako bi se opterećenje tačno definisalo.

• longwave radiation
  English
  

  radiation of wavelength greater than 3 m, typically originating from sources at terrestrial temperatures NOTE 1 Examples of sources of longwave radiation are clouds, atmosp¬here, ground and terrestrial objects. NOTE 2 Sometimes called thermal radiation.

  Serbian
  

  zračenje s talasnim dužinama većim od 3 m, koje obično potiče iz izvora sa zemaljskim temperaturama NAPOMENA 1 Primeri izvora dugotalasnog zračenja su oblaci, atmosfera, zemljište i objekti na Zemlji. NAPOMENA 2 Dugotalasno zračenje se ponekad naziva i toplotno zračenje.

  Serbian
  

  zračenje s talasnim dužinama većim od 3 m, koje obično potiče iz izvora sa zemaljskim temperaturama NAPOMENA 1 Primeri izvora dugotalasnog zračenja su oblaci, atmosfera, zemljište i objekti na Zemlji. NAPOMENA 2 Dugotalasno zračenje se ponekad naziva i toplotno zračenje.

• non-imaging collector
  English
  

  concentrating collector that concentrates solar radiation onto a relatively small receiver without bringing the solar radiation to focus, i.e. without creating an image of the sun on the receiver

  Serbian
  

  koncentrišući prijemnik koji sabira sunčevo zračenje u jedan relativno mali prijemnik, pri čemu ne dovodi sunčevo zračenje u fokus, tj. ne preslikava Sunce na prijemniku

  Serbian
  

  koncentrišući prijemnik koji sabira sunčevo zračenje u jedan relativno mali prijemnik, pri čemu ne dovodi sunčevo zračenje u fokus, tj. ne preslikava Sunce na prijemniku

• nonselective surface
  English
  

  surface whose optical properties of reflectance, absorptance, transmittance and emittance are spectrally uniform, i.e. essentially independent of wavel¬ength, for both shortwave and longwave radiations

  Serbian
  

  površina čija su optička svojstva refleksivnosti, apsorptivnosti, propustljivosti i emisivnosti spektralno uniformna, odnosno praktično ne zavise od talasne dužine, ni kod kratkotalasnih ni kod dugotalasnih zračenja

  Serbian
  

  površina čija su optička svojstva refleksivnosti, apsorptivnosti, propustljivosti i emisivnosti spektralno uniformna, odnosno praktično ne zavise od talasne dužine, ni kod kratkotalasnih ni kod dugotalasnih zračenja

• open system
  English
  

  system in which the heat transfer fluid is in extensive contact with the atmosphere cf. open system 9.14

  Serbian
  

  otvoren sistem u kome je fluid za prenos toplote u normalnim radnim uslovima u dodiru sa atmosferom Uporediti sa otvorenim sistemom (9.14).

  Serbian
  

  otvoren sistem u kome je fluid za prenos toplote u normalnim radnim uslovima u dodiru sa atmosferom Uporediti sa otvorenim sistemom (9.14).

• open system (US)
  English
  

  open system in accordance with 9.13 or vented system in accordance with 9.15

  Serbian
  

  otvoren sistem u skladu sa 9.13 ili sistem sa provetravanjem u skladu sa 9.15

  Serbian
  

  otvoren sistem u skladu sa 9.13 ili sistem sa provetravanjem u skladu sa 9.15

• optical air mass AM
  English
  

  measure of the length of the path through the atmosphere to sea level traversed by light rays from a celestial body, expressed with reference to the path length along the vertical NOTE 1 Optical air mass varies with the solar altitude angle and the local barometric pressure, which changes with altitude. For a sun zenith angle, θz , of 62° or less, and local atmospheric pressure, p, where p0 is standard atmospheric pressure, AM = p/(p0 cos θz). NOTE 2 Distinction should be made between optical air mass and the term „air mass” used in meteorology to designate an extensive body of the atmosphere whose physical properties, particularly temperature and humidity, exhibit only small and continuous differences in a horizontal plane.

  Serbian
  

  mera dužine puta koju pređu Sunčevi zraci kroz atmosferu, od nebeskog tela do nivoa mora, izražena u odnosu na dužinu vertikalne putanje NAPOMENA 1 Optička vazdušna masa se menja s uglom visine Sunca i lokalnim barometarskim pritiskom koji se menja s visinom. Za zenitni ugao Sunca, θz, od 62° ili manje, i lokalni atmosferski pritisak, p, AM = p/(p0 cos θz) p0 standardni je atmos¬ferski pritisak. NAPOMENA 2 Treba praviti razliku između optičke vazdušne mase i termina „vazdušna masa” koji se koristi u meteorologiji za određivanje velikog prostora materijalne atmosfere čija fizička svojstva, naročito temperatura i vlažnost, pokazuju samo male i neprekidne razlike u horizontalnoj ravni.

  Serbian
  

  mera dužine puta koju pređu Sunčevi zraci kroz atmosferu, od nebeskog tela do nivoa mora, izražena u odnosu na dužinu vertikalne putanje NAPOMENA 1 Optička vazdušna masa se menja s uglom visine Sunca i lokalnim barometarskim pritiskom koji se menja s visinom. Za zenitni ugao Sunca, θz, od 62° ili manje, i lokalni atmosferski pritisak, p, AM = p/(p0 cos θz) p0 standardni je atmos¬ferski pritisak. NAPOMENA 2 Treba praviti razliku između optičke vazdušne mase i termina „vazdušna masa” koji se koristi u meteorologiji za određivanje velikog prostora materijalne atmosfere čija fizička svojstva, naročito temperatura i vlažnost, pokazuju samo male i neprekidne razlike u horizontalnoj ravni.

• orientation orientation angle
  English
  

  direction which a collector (or a building) faces, expressed as the azimuth angle of the horizontal projection of the surface normal

  Serbian
  

  pravac ka kojem je usmeren prijemnik (ili zgrada), izražen kao azimutni ugao horizontalne projekcije normale površine

  Serbian
  

  pravac ka kojem je usmeren prijemnik (ili zgrada), izražen kao azimutni ugao horizontalne projekcije normale površine

• parabolic-dish collector
  English
  

  point-focus collector having a paraboloidal dish-shaped reflector

  Serbian
  

  pijemnik sa tačkom fokusa sa reflektorom paraboloidnog oblika

  Serbian
  

  pijemnik sa tačkom fokusa sa reflektorom paraboloidnog oblika

• parabolic-trough collector
  English
  

  line-focus collector that focuses solar radiation by means of a cylindrical reflector having a parabolic cross-section

  Serbian
  

  prijemnik sa linijskim fokusom koji fokusira sunčevo zračenje putem cilindričnog reflektora sa paraboličnim poprečnim presekom

  Serbian
  

  prijemnik sa linijskim fokusom koji fokusira sunčevo zračenje putem cilindričnog reflektora sa paraboličnim poprečnim presekom

• parasitic energy QPAR
  English
  

  electricity consumed by pumps, fans and controls in a solar heating system

  Serbian
  

  električna energija koju troše pumpe, ventilatori i regulatori u sistemu za grejanje korišćenjem sunčeve energije

  Serbian
  

  električna energija koju troše pumpe, ventilatori i regulatori u sistemu za grejanje korišćenjem sunčeve energije

• perihelion
  English
  

  point in the Earth's orbit at which it is closest to the sun NOTE At the perihelion, the Earth is approximately 147  106 km from the sun.

  Serbian
  

  tačka u Zemljinoj orbiti u kojoj je planeta najbliža Suncu NAPOMENA U perihelu je Zemlja udaljena od Sunca oko 147  106 km.

  Serbian
  

  tačka u Zemljinoj orbiti u kojoj je planeta najbliža Suncu NAPOMENA U perihelu je Zemlja udaljena od Sunca oko 147  106 km.

• point-focus collector
  English
  

  concentrating collector that focuses solar radiation essentially to a point

  Serbian
  

  koncentrišući prijemnik koji fokusira sunčevo zračenje u tačku

  Serbian
  

  koncentrišući prijemnik koji fokusira sunčevo zračenje u tačku

• pyranometer
  English
  

  radiometer designed for measuring the solar irradiance on a plane receiver surface

  Serbian
  

  radiometar projektovan za merenje sunčevog zračenja upadnog na ravnu prijemnu površinu

  Serbian
  

  radiometar projektovan za merenje sunčevog zračenja upadnog na ravnu prijemnu površinu

• pyrgeometer
  English
  

  radiometer for measuring the longwave irradiance on a plane receiver surface NOTE This spectral range is similar to that of atmospheric longwave radiation and is only nominal. The spectral response of a pyrgeometer depends largely on the material used for the dome(s) protecting its receiving surface.

  Serbian
  

  radiometar za merenje dugotalasnog upadnog sunčevog zračenja na ravnu prijemnu površinu NAPOMENA Ovaj spektralni raspon sličan je rasponu atmosferskog dugotalasnog zračenja i on je samo nominalan. Spektralna osetljivost pirgeometra zavisi u velikoj meri od materijala koji se koristi za kupolu(e) koja štiti njegovu prijemnu površinu.

  Serbian
  

  radiometar za merenje dugotalasnog upadnog sunčevog zračenja na ravnu prijemnu površinu NAPOMENA Ovaj spektralni raspon sličan je rasponu atmosferskog dugotalasnog zračenja i on je samo nominalan. Spektralna osetljivost pirgeometra zavisi u velikoj meri od materijala koji se koristi za kupolu(e) koja štiti njegovu prijemnu površinu.

• pyrheliometer actinometer (deprecated)
  English
  

  radiometer using a collimated detector for measuring the direct solar irradiance under normal incidence NOTE Its spectral response should be approximately constant in the wavelength range of 0,3 m to 3 m, and its acceptance angle should be less than 6.

  Serbian
  

  radiometar koji koristi kolimatorsku cev za merenje direktnog sunčevog zračenja pod normalnim upadnim uglom NAPOMENA Njegova spektralna osetljivost treba da bude približno konstantna u rasponu talasne dužine od 0,3 m do 3 m, a njegov ugao vidnog polja treba da bude manji od 6.

  Serbian
  

  radiometar koji koristi kolimatorsku cev za merenje direktnog sunčevog zračenja pod normalnim upadnim uglom NAPOMENA Njegova spektralna osetljivost treba da bude približno konstantna u rasponu talasne dužine od 0,3 m do 3 m, a njegov ugao vidnog polja treba da bude manji od 6.

• pyrradiometer
  English
  

  radiometer for measuring the total radiation on a plane surface from a solid angle of 2π sr

  Serbian
  

  radiometar za merenje ukupnog zračenja na ravnu površinu iz prostornog ugla od 2π sr

  Serbian
  

  radiometar za merenje ukupnog zračenja na ravnu površinu iz prostornog ugla od 2π sr

• radiant energy
  English
  

  quantity of energy transferred by radiation

  Serbian
  

  količina energije prenesene zračenjem

  Serbian
  

  količina energije prenesene zračenjem

• radiant energy flux radiant flux radiant power flux of radiation Φ
  English
  

  power emitted, transferred or received in the form of radiation

  Serbian
  

  snaga koja se emituje, prenosi ili prima u formi zračenja

  Serbian
  

  snaga koja se emituje, prenosi ili prima u formi zračenja

• radiant exitance M
  English
  

  at a point on a surface, the radiant energy flux leaving the element of the surface, divided by the area of that element NOTE 1 Formerly called radiant emittance. NOTE 2 The radiant energy may leave the surface by emission, reflection and/or transmission.

  Serbian
  

  u jednoj tački na površini, fluks energije zračenja koje emituje zračeća površina po jedinici te površine NAPOMENA 1 Ranije se zvala emisija zračenja. NAPOMENA 2 Zračenje može da napusti površinu putem emisije, refleksije i/ili prenosa.

  Serbian
  

  u jednoj tački na površini, fluks energije zračenja koje emituje zračeća površina po jedinici te površine NAPOMENA 1 Ranije se zvala emisija zračenja. NAPOMENA 2 Zračenje može da napusti površinu putem emisije, refleksije i/ili prenosa.

• radiation
  English
  

  emission or transfer of energy in the form of electromagnetic waves or particles

  Serbian
  

  emisija ili prenos energije u formi elektromagnetnih talasa ili čestica

  Serbian
  

  emisija ili prenos energije u formi elektromagnetnih talasa ili čestica

• radiometer
  English
  

  instrument used for measuring radiation NOTE Depending on the construction of the instrument, the readout of the instrument will give either irradiance or irradiation.

  Serbian
  

  instrument koji se koristi za merenje zračenja NAPOMENA U zavisnosti od građe instrumenta, očitavanja se daju za iradijanciju ili iradijaciju.

  Serbian
  

  instrument koji se koristi za merenje zračenja NAPOMENA U zavisnosti od građe instrumenta, očitavanja se daju za iradijanciju ili iradijaciju.

• receiver
  English
  

  concentrating collector part to which the solar radiation is finally directed or redirected, comprising the absorber and any associated glazing through which the radiation must pass

  Serbian
  

  koncentrišući prijemnik deo prema kojem se sunčevo zračenje usmerava ili preusmerava, sastavljen od apsorbera i bilo kog pripadajućeg zastakljenja kroz koje mora da prođe sunčevo zračenje

  Serbian
  

  koncentrišući prijemnik deo prema kojem se sunčevo zračenje usmerava ili preusmerava, sastavljen od apsorbera i bilo kog pripadajućeg zastakljenja kroz koje mora da prođe sunčevo zračenje

• reflectance reflection factor ρ
  English
  

  ratio of the radiant flux reflected from a surface to that of the incident radiation NOTE The reflectance may apply to either a single wavelength or a wavelength range.

  Serbian
  

  odnos između fluksa zračenja koji reflektuje jedna površina i fluksa upadnog zračenja NAPOMENA Refleksivnost može da se primeni na određenu talasnu dužinu ili na određen opseg talasnih dužina.

  Serbian
  

  odnos između fluksa zračenja koji reflektuje jedna površina i fluksa upadnog zračenja NAPOMENA Refleksivnost može da se primeni na određenu talasnu dužinu ili na određen opseg talasnih dužina.

• remote-storage system
  English
  

  system in which the storage device is separate from the collector and is located at some distance from it cf. close-coupled system (9.16)

  Serbian
  

  sistem u kojem je rezervoar odvojen od prijemnika i ugrađen na određenoj udaljenosti od njega Uporediti sa kompaktan sistem (9.16)

  Serbian
  

  sistem u kojem je rezervoar odvojen od prijemnika i ugrađen na određenoj udaljenosti od njega Uporediti sa kompaktan sistem (9.16)

• repeatability
  English
  

  measuring instrument ability of a measuring instrument to provide closely similar indications for repeated applications of the same measurand under the same conditions of measurement NOTE Repeatability may be expressed quantitatively in terms of the dispersion characteristics of the indications.

  Serbian
  

  merni instrument sposobnost mernog instrumenta da obezbedi približno slične indikacije za ponovljene primene na iste merene veličine pod istim uslovima merenja NAPOMENA Ponovljivost može da se izrazi kvantitativno u smislu disperzionih karakteristika indikacija.

  Serbian
  

  merni instrument sposobnost mernog instrumenta da obezbedi približno slične indikacije za ponovljene primene na iste merene veličine pod istim uslovima merenja NAPOMENA Ponovljivost može da se izrazi kvantitativno u smislu disperzionih karakteristika indikacija.

• repeatability
  English
  

  results of measurements closeness of the agreement between the results of successive measurements of the same measurand carried out under all of the same conditions of measurement NOTE 1 These conditions are called „repeatability conditions”. NOTE 2 Repeatability may be expressed quantitatively in terms of the dispersion characteristics of the results.

  Serbian
  

  rezultati merenja bliskost slaganja rezultata merenja iste merene veličine obavljenih pod istim uslovima merenja NAPOMENA 1 Ovi uslovi nazivaju se „uslovi ponovljivosti”. NAPOMENA 2 Ponovljivost može da se izrazi kvantitativno, u smislu karakteristika disperzije rezultata.

  Serbian
  

  rezultati merenja bliskost slaganja rezultata merenja iste merene veličine obavljenih pod istim uslovima merenja NAPOMENA 1 Ovi uslovi nazivaju se „uslovi ponovljivosti”. NAPOMENA 2 Ponovljivost može da se izrazi kvantitativno, u smislu karakteristika disperzije rezultata.

• reproducibility
  English
  

  results of measurements closeness of the agreement between the results of measurements of the same measurand carried out under changed conditions of measurements NOTE 1 A valid statement of reproducibility requires specification of the conditions changed. NOTE 2 Reproducibility may be expressed quantitatively in terms of the dispersion characteristics of the results.

  Serbian
  

  rezultati merenja bliskost usaglašenosti rezultata merenja iste merene veličine obavljenih u promenjenim uslovima merenja NAPOMENA 1 Da bi izražena reproduktivnost bila validna, treba da se navedu uslovi koji su promenjeni. NAPOMENA 2 Reproduktivnost može da se izrazi kvantitativno, u smislu karakteristika disperzije rezultata.

  Serbian
  

  rezultati merenja bliskost usaglašenosti rezultata merenja iste merene veličine obavljenih u promenjenim uslovima merenja NAPOMENA 1 Da bi izražena reproduktivnost bila validna, treba da se navedu uslovi koji su promenjeni. NAPOMENA 2 Reproduktivnost može da se izrazi kvantitativno, u smislu karakteristika disperzije rezultata.

• scattering
  English
  

  wavelength-dependent interaction of radiation with matter, by which the direction of the radiation is changed, but the total energy and wavelength remain unaltered

  Serbian
  

  interakcija između zračenja i materije koja zavisi od talasne dužine, kojom se menja pravac zračenja, ali ukupna energija i talasna dužina ostaju nepromenjeni

  Serbian
  

  interakcija između zračenja i materije koja zavisi od talasne dužine, kojom se menja pravac zračenja, ali ukupna energija i talasna dužina ostaju nepromenjeni

• selective surface
  English
  

  surface whose optical properties of reflectance, absorptance, transmittance and emittance are wavelen gth- dependent NOTE Surfaces with low emittance in the longwave range and high absor¬ptance in the shortwave range are frequently used in solar collector applica¬tions.

  Serbian
  

  površina čija optička svojstva refleksivnosti, apsorptivnosti, propustljivosti i emisivnosti zavise od talasne dužine NAPOMENA Površine sa niskom emisivnošću u rasponu dugih talasa i visokom apsorptivnosti u rasponu kratkih talasa, često se koriste u primenama prijemnika sunčeve energije.

  Serbian
  

  površina čija optička svojstva refleksivnosti, apsorptivnosti, propustljivosti i emisivnosti zavise od talasne dužine NAPOMENA Površine sa niskom emisivnošću u rasponu dugih talasa i visokom apsorptivnosti u rasponu kratkih talasa, često se koriste u primenama prijemnika sunčeve energije.

• series-connected system
  English
  

  solar heating system in which the fluid to be heated passes directly from a supply point through the collector to a storage device or to a heater employing an auxiliary heat source or to a point of use

  Serbian
  

  sistem za korišćenje sunčeve energije za grejanje u kojem grejani fluid prolazi direktno od priključka za dovod vode, kroz prijemnik, do skladišnika ili dogrejača, ili do potrošača

  Serbian
  

  sistem za korišćenje sunčeve energije za grejanje u kojem grejani fluid prolazi direktno od priključka za dovod vode, kroz prijemnik, do skladišnika ili dogrejača, ili do potrošača

• shade disk
  English
  

  movable disk, mounted at a fixed distance from the receiver of a radiometer, used to screen the receiver from direct solar radiation

  Serbian
  

  pokretni disk, postavljen na konstantnoj udaljenosti od prijemnika radiometra, koji se koristi za maskiranje prijemnika od direktnog sunčevog zračenja

  Serbian
  

  pokretni disk, postavljen na konstantnoj udaljenosti od prijemnika radiometra, koji se koristi za maskiranje prijemnika od direktnog sunčevog zračenja

• shade ring
  English
  

  ring, parallel to the plane of the Earth's equator, used to screen the receiver of a radiometer from direct solar radiation NOTE The ring must be adjusted at regular intervals to compensate for the seasonal change in solar declination.

  Serbian
  

  prsten, paralelan sa ravni Zemljinog ekvatora, koji se koristi za maskiranje prijemnika od direktnog sunčevog zračenja NAPOMENA Prsten mora da se podesi u redovnim intervalima vremena, tako da prati sezonsku promenu sunčeve deklinacije.

  Serbian
  

  prsten, paralelan sa ravni Zemljinog ekvatora, koji se koristi za maskiranje prijemnika od direktnog sunčevog zračenja NAPOMENA Prsten mora da se podesi u redovnim intervalima vremena, tako da prati sezonsku promenu sunčeve deklinacije.

• shortwave radiation
  English
  

  radiation of wavelength shorter than 3 m but longer than 280 nm

  Serbian
  

  zračenje s talasnim dužinama manjim od 3 m, ali većim od 280 nm

  Serbian
  

  zračenje s talasnim dužinama manjim od 3 m, ali većim od 280 nm

• sky temperature
  English
  

  equivalent blackbody radiation temperature of the atmospheric long¬wave radiation received at a horizontal surface

  Serbian
  

  ekvivalentna temperatura zrače¬nja crnog tela dugotalasnog atmosferskog zračenja primljenog na horizontalnoj površini

  Serbian
  

  ekvivalentna temperatura zrače¬nja crnog tela dugotalasnog atmosferskog zračenja primljenog na horizontalnoj površini

• solar altitude angle solar elevation angle h
  English
  

  complement of the solar zenith angle h = 90 – θz

  Serbian
  

  ugao visine Sunca komplementaran sa uglom zenita Sunca h = 90 – θz

  Serbian
  

  ugao visine Sunca komplementaran sa uglom zenita Sunca h = 90 – θz

• solar azimuth angle solar azimuth γS
  English
  

  projected angle between a straight line from the apparent position of the sun to the point of observation and due south (in the northern hemisphere) or due north (in the southern one), measured clockwise in the northern hemisphere and anticlockwise in the southern one, using the projections on the local horizontal plane NOTE The solar azimuth is negative in the morning (eastern directions), 0 or 180 at noon (depending on the relative values on solar declination and local latitude), and positive in the afternoon (western directions), over the whole globe. It diverges from the geographical azimuth, which is measured clockwise from due north, over the whole globe.

  Serbian
  

  ugao na Zemlji između linije u pravcu juga (na severnoj polulopti) ili severa (na južnoj polulopti) i projekcije na horizontalnu ravan prave koja povezuje prividni položaj Sunca sa tačkom posmatranja koji se meri u pravcu ka¬zaljke na satu na severnoj, a suprotno od pravca kretanja kazaljke na satu na južnoj polulopti, koristeći projekcije na horizon¬talnu ravan tačke posmatranja NAPOMENA Sunčev azimut je negativan ujutru (istočni pravci), 0 ili 180 u podne (u zavisnosti od relativne vrednosti sunčeve deklinacije i lokalne geografske širine), a pozitivan popodne (zapadni pravci), na čitavoj Zemlji. On se razlikuje od geografskog azimuta koji se meri u pravcu kretanja kazaljke na satu prema severu, na čitavoj Zemlji.

  Serbian
  

  ugao na Zemlji između linije u pravcu juga (na severnoj polulopti) ili severa (na južnoj polulopti) i projekcije na horizontalnu ravan prave koja povezuje prividni položaj Sunca sa tačkom posmatranja koji se meri u pravcu ka¬zaljke na satu na severnoj, a suprotno od pravca kretanja kazaljke na satu na južnoj polulopti, koristeći projekcije na horizon¬talnu ravan tačke posmatranja NAPOMENA Sunčev azimut je negativan ujutru (istočni pravci), 0 ili 180 u podne (u zavisnosti od relativne vrednosti sunčeve deklinacije i lokalne geografske širine), a pozitivan popodne (zapadni pravci), na čitavoj Zemlji. On se razlikuje od geografskog azimuta koji se meri u pravcu kretanja kazaljke na satu prema severu, na čitavoj Zemlji.

• solar collector solar thermal collector panel (deprecated) solar panel (deprecated)
  English
  

  device designed to absorb solar radiation and to transfer the thermal energy so produced to a fluid passing through it NOTE The use of the term 'panel' is deprecated to avoid potential confusion with photovoltaic panels.

  Serbian
  

  uređaj projektovan tako da apsorbuje sunčevo zračenje i prenese toplotnu energiju na fluid koji prolazi kroz njega NAPOMENA Ne preporučuje se upotreba termina „panel” kako bi se sprečila zabuna sa fotonaponskim panelima.

  Serbian
  

  uređaj projektovan tako da apsorbuje sunčevo zračenje i prenese toplotnu energiju na fluid koji prolazi kroz njega NAPOMENA Ne preporučuje se upotreba termina „panel” kako bi se sprečila zabuna sa fotonaponskim panelima.

• solar constant I0
  English
  

  solar irradiance outside the Earth's atmosphere on a plane normal to the direction of this radiation, when the Earth is at its mean distance from the sun (149,5  106 km) NOTE The measured value of the solar constant is 1.367 W  m–2  7 W  m–2 .

  Serbian
  

  sunčeva konstanta je specifična snaga sunčevog zračenja izvan Zemljine atmosfere na ravni normalnoj na pravac zračenja onda kada se Zemlja nalazi na srednjem rastojanju od Sunca (149,5  106 km) NAPOMENA Izmerena vrednost sunčeve konstante je 1 367 W  m–2  7 W  m–2.

  Serbian
  

  sunčeva konstanta je specifična snaga sunčevog zračenja izvan Zemljine atmosfere na ravni normalnoj na pravac zračenja onda kada se Zemlja nalazi na srednjem rastojanju od Sunca (149,5  106 km) NAPOMENA Izmerena vrednost sunčeve konstante je 1 367 W  m–2  7 W  m–2.

• solar contribution
  English
  

  energy supplied by the solar part of a system NOTE The solar part of a system and any associated losses need to be specified, otherwise the solar contribution is not uniquely defined.

  Serbian
  

  energija koju isporučuje deo sistema za korišćenje sunčeve energije NAPOMENA Deo sistema za korišćenje sunčeve energije i svi gubici vezani za njega treba da se naznače, jer u protivnom doprinos sunčeve energije nije jasno definisan.

  Serbian
  

  energija koju isporučuje deo sistema za korišćenje sunčeve energije NAPOMENA Deo sistema za korišćenje sunčeve energije i svi gubici vezani za njega treba da se naznače, jer u protivnom doprinos sunčeve energije nije jasno definisan.

• solar declination δ
  English
  

  angle subtended between the Earthsun line and the plane of the equator (north positive) NOTE The solar declination is zero on equinox dates, varying between +23,45° (June 22) and –23,45° (December 22).

  Serbian
  

  ugao između linije koja spaja središte Zemlje i središte Sunca i ravni ekvatora (pozitivan prema severu) NAPOMENA Vrednost deklinacije Sunca je nula u danima ravnodnev¬nice, a kreće se u opsegu od +23,45° (22. jun) do –23,45° (22. decembar).

  Serbian
  

  ugao između linije koja spaja središte Zemlje i središte Sunca i ravni ekvatora (pozitivan prema severu) NAPOMENA Vrednost deklinacije Sunca je nula u danima ravnodnev¬nice, a kreće se u opsegu od +23,45° (22. jun) do –23,45° (22. decembar).

• solar energy
  English
  

  energy emitted by the sun in the form of electromagnetic energy NOTE 1 Solar energy is primarily in the wavelength region from 0,3 m to 3,0 m. NOTE 2 Solar energy is generally understood to mean any energy made available by the capture and conversion of solar radiation.

  Serbian
  

  energija koju emituje Sunce u formi elektromagnetnih talasa NAPOMENA 1 Sunčeva energija potiče prevashodno iz opsega talas nih dužina od 0,3 m do 3,0 m. NAPOMENA 2 Opšteprihvaćeno je da se podrazumeva da je sunčeva energija svaka energija koja se dobija prijemom i pretvaranjem energije sunčevog zračenja.

  Serbian
  

  energija koju emituje Sunce u formi elektromagnetnih talasa NAPOMENA 1 Sunčeva energija potiče prevashodno iz opsega talas nih dužina od 0,3 m do 3,0 m. NAPOMENA 2 Opšteprihvaćeno je da se podrazumeva da je sunčeva energija svaka energija koja se dobija prijemom i pretvaranjem energije sunčevog zračenja.

• solar flux
  English
  

  radiant flux originating from the sun

  Serbian
  

  fluks zračenja koji potiče od Sunca

  Serbian
  

  fluks zračenja koji potiče od Sunca

• solar fraction f
  English
  

  energy supplied by the solar part of a system divided by the total system load NOTE The solar part of a system and any associated losses need to be specified, otherwise the solar fraction is not uniquely defined.

  Serbian
  

  energija koju isporučuje deo sistema za korišćenje sunčeve energije podeljena sa ukupnim opterećenjem sistema NAPOMENA Deo sistema za korišćenje sunčeve energije i svi gubici vezani za njega treba da se naznače, jer u protivnom solarna frakcija nije jasno definisana.

  Serbian
  

  energija koju isporučuje deo sistema za korišćenje sunčeve energije podeljena sa ukupnim opterećenjem sistema NAPOMENA Deo sistema za korišćenje sunčeve energije i svi gubici vezani za njega treba da se naznače, jer u protivnom solarna frakcija nije jasno definisana.

• solar heating system
  English
  

  system composed of solar collectors and other components for the delivery of thermal energy

  Serbian
  

  sistem sačinjen od prijemnika i drugih komponenti za isporuku toplotne energije

  Serbian
  

  sistem sačinjen od prijemnika i drugih komponenti za isporuku toplotne energije

• solar hour angle ω
  English
  

  angle between the sun projection on the equatorial plane at a given time and the sun projection on the same plane at solar noon NOTE The solar hour angle changes by approximately 360 within 24 h (approximately 15 per hour). This angle is negative for morning hours and positive for afternoon hours, i.e. ω (in degrees) ≈ 15 (Hr–12) where Hr is the solar time in hours.

  Serbian
  

  ugao između projekcije Sunca na ekvatorijalnu ravan u dato vreme i projekcije Sunca na istu ravan u podne po sunčevom vremenu NAPOMENA Časovni ugao Sunca se menja za oko 360 u toku 24 sata (približno 15° na sat). Ovaj ugao je negativan za prepodnevne, a pozitivan za poslepodnevne sate, tj. ω (u stepenima) ω ≈ 15 (Hr-12), gde je Hr sunčevo vreme izraženo u satima.

  Serbian
  

  ugao između projekcije Sunca na ekvatorijalnu ravan u dato vreme i projekcije Sunca na istu ravan u podne po sunčevom vremenu NAPOMENA Časovni ugao Sunca se menja za oko 360 u toku 24 sata (približno 15° na sat). Ovaj ugao je negativan za prepodnevne, a pozitivan za poslepodnevne sate, tj. ω (u stepenima) ω ≈ 15 (Hr-12), gde je Hr sunčevo vreme izraženo u satima.

• solar noon
  English
  

  local time of day when the sun crosses the observer's meridian

  Serbian
  

  lokalno vreme u koje se Sunce nalazi u meridijanu posmatrača

  Serbian
  

  lokalno vreme u koje se Sunce nalazi u meridijanu posmatrača

• solar preheat system
  English
  

  solar heating system to preheat water or air prior to its entry into any other type of water or air heater

  Serbian
  

  toplotni sistem za korišćenje sunčeve energije za predgrevanje vode ili vazduha pre uvođenja u bilo koji drugi tip grejača za vodu ili vazduh

  Serbian
  

  toplotni sistem za korišćenje sunčeve energije za predgrevanje vode ili vazduha pre uvođenja u bilo koji drugi tip grejača za vodu ili vazduh

• solar radiation shortwave radiation (deprecated) insolation (deprecated)
  English
  

  radiation emitted by the sun NOTE Approximately 99 % of the solar radiation incident on the Earth's surface is of wavelength less than 3 m.

  Serbian
  

  zračenje koje emituje Sunce NAPOMENA Oko 99 % Sunčevog zračenja koje pada na površinu Zemlje je kratkotalasno zračenje čija je talasna dužina manja od 3 m.

  Serbian
  

  zračenje koje emituje Sunce NAPOMENA Oko 99 % Sunčevog zračenja koje pada na površinu Zemlje je kratkotalasno zračenje čija je talasna dužina manja od 3 m.

• solar simulator solar irradiance simulator
  English
  

  artificial source of radiant energy simulating solar radiation NOTE Solar simulation is usually provided by an electric lamp or an array of such lamps.

  Serbian
  

  veštački izvor zračenja koji simulira sunčevo zračenje NAPOMENA Simulacija sunčevog zračenja se obično izvodi električnom lampom ili sistemom takvih lampi.

  Serbian
  

  veštački izvor zračenja koji simulira sunčevo zračenje NAPOMENA Simulacija sunčevog zračenja se obično izvodi električnom lampom ili sistemom takvih lampi.

• solar spectrum
  English
  

  distribution by wavelength (or frequency) of electromagnetic radiation emitted from the sun

  Serbian
  

  raspodela elektromagnetnog zračenja koje emituje Sunce po talasnoj dužini (ili frekvenciji)

  Serbian
  

  raspodela elektromagnetnog zračenja koje emituje Sunce po talasnoj dužini (ili frekvenciji)

• solar time
  English
  

  hour of the day as determined by the apparent angular motion of the sun across the sky, with solar noon as the reference point for 12:00 h NOTE Solar time = standard time + 4 (Lst – Lloc) + E, where Lst is the standard meridian for the local time zone, Lloc is the longitude of the location in question and E is the equation of time, which takes into account the perturbations in the Earth's rate of rotation around the sun that affect the time at which the sun crosses the observer's meridian. The correction 4 (Lst – Lloc) + E is expressed in minutes. An additional correction is needed if the standard time is a daylight saving time.

  Serbian
  

  vreme u toku dana, utvrđeno pri¬vidnim ugaonim kretanjem Sunca, pri čemu 12.00 sati (h) sunčevog vremena jeste sunčevo podne NAPOMENA Sunčevo vreme = standardno vreme + 4 (Lst – Lloc) + E, gde je Lst standardni meridijan za lokalnu vremensku zonu, Lloc je geografska dužina mesta, a E je vremensko izjednačenje. Vremensko izjednačenje uzima u obzir perturbacije u brzini revolucije Zemlje oko Sunca koje utiču na vreme kada Sunce pređe preko meridijana posmatrača. Korekcija 4 (Lst – Lloc) + E izražena je u minutima. Potrebna je dodatna korekcija ako je na mestu posmatranja uvedeno letnje računanje vremena.

  Serbian
  

  vreme u toku dana, utvrđeno pri¬vidnim ugaonim kretanjem Sunca, pri čemu 12.00 sati (h) sunčevog vremena jeste sunčevo podne NAPOMENA Sunčevo vreme = standardno vreme + 4 (Lst – Lloc) + E, gde je Lst standardni meridijan za lokalnu vremensku zonu, Lloc je geografska dužina mesta, a E je vremensko izjednačenje. Vremensko izjednačenje uzima u obzir perturbacije u brzini revolucije Zemlje oko Sunca koje utiču na vreme kada Sunce pređe preko meridijana posmatrača. Korekcija 4 (Lst – Lloc) + E izražena je u minutima. Potrebna je dodatna korekcija ako je na mestu posmatranja uvedeno letnje računanje vremena.

• solar tracker solar mount sun tracker
  English
  

  power-driven or manually operated movable support which may be employed to keep a device oriented with respect to the sun

  Serbian
  

  mehanički ili ručno pokretani nosač koji omogućava da određeni uređaj bude stalno usmeren prema Suncu

  Serbian
  

  mehanički ili ručno pokretani nosač koji omogućava da određeni uređaj bude stalno usmeren prema Suncu

• solar zenith angle θz
  English
  

  angular distance of the sun from the vertical

  Serbian
  

  ugao Sunca meren u odnosu na vertikalu na Zemljinoj površini

  Serbian
  

  ugao Sunca meren u odnosu na vertikalu na Zemljinoj površini

• solar-only system
  English
  

  solar heating system without any auxiliary heat source

  Serbian
  

  toplotni sistem za korišćenje sunčeve energije bez dodatnog grejanja

  Serbian
  

  toplotni sistem za korišćenje sunčeve energije bez dodatnog grejanja

• solar-plus-supplementary system
  English
  

  solar heating system which utilizes both solar and auxiliary energy sources in an integrated way and is able to provide a specified heating service independent of solar energy availability

  Serbian
  

  toplotni sistem za korišćenje sunčeve energije koji koristi dodatni izvor energije u integrisanom sistemu i u stanju je da obezbedi utvrđeno opterećenje grejanja nezavisno od dostupnosti sunčeve energije

  Serbian
  

  toplotni sistem za korišćenje sunčeve energije koji koristi dodatni izvor energije u integrisanom sistemu i u stanju je da obezbedi utvrđeno opterećenje grejanja nezavisno od dostupnosti sunčeve energije

• solarimeter pyranometer (deprecated)
  English
  

  specific type of pyranometer based upon the Moll-Gorczynski thermopile design

  Serbian
  

  poseban tip piranometra koji se zasniva na Mol–Gorčinskijevom nacrtu termoelemenata

  Serbian
  

  poseban tip piranometra koji se zasniva na Mol–Gorčinskijevom nacrtu termoelemenata

• solarscope
  English
  

  device similar to a heliodon, but having a fixed horizontal model table and a light source movable to any solar altitude and azimuth

  Serbian
  

  uređaj sličan heliodonu, ali ima fiksiranu horizontalnu ploču, a izvor svetla može da se pokreće i postavlja na bilo koje uglove visine i azimuta

  Serbian
  

  uređaj sličan heliodonu, ali ima fiksiranu horizontalnu ploču, a izvor svetla može da se pokreće i postavlja na bilo koje uglove visine i azimuta

• spectral pyranometer
  English
  

  radiometer for measuring solar radiation over restricted wavelength ranges

  Serbian
  

  radiometar za merenje sunčevog zračenja u ograničenim rasponima talasnih dužina

  Serbian
  

  radiometar za merenje sunčevog zračenja u ograničenim rasponima talasnih dužina

• spectral solar irradiance Eλ
  English
  

  solar irradiance per unit wavelength interval at a given wavelength NOTE Spectral solar irradiance is expressed in watts per square metre per micrometre (W  m–2  µm–1).

  Serbian
  

  dozračena sunčeva snaga po jedini¬ci talasne dužine pri datoj talasnoj dužini NAPOMENA Jedinica za merenje spektralne dozračene sunčeve snage je vat po kvadratnom metru i po mikrometru (W  m–2  µm–1).

  Serbian
  

  dozračena sunčeva snaga po jedini¬ci talasne dužine pri datoj talasnoj dužini NAPOMENA Jedinica za merenje spektralne dozračene sunčeve snage je vat po kvadratnom metru i po mikrometru (W  m–2  µm–1).

• stagnation
  English
  

  status of a collector or system when no heat is being removed by a heat transfer fluid

  Serbian
  

  status prijemnika ili sistema kada radni fluid za prenos toplote ne odnosi toplotu

  Serbian
  

  status prijemnika ili sistema kada radni fluid za prenos toplote ne odnosi toplotu

• steady state
  English
  

  status of a collector when the rate of heat removal plus heat losses is equal to the rate of solar energy input

  Serbian
  

  status prijemnika kada je zbir prenesene toplote i gubitaka jednak dozračenoj sunčevoj energiji

  Serbian
  

  status prijemnika kada je zbir prenesene toplote i gubitaka jednak dozračenoj sunčevoj energiji

• sun-path diagram
  English
  

  graphic representation of solar altitude versus solar azimuth, showing the position of the Sun as a function of time for various dates of the year NOTE 1 Many different projection methods are in use. NOTE 2 If solar time is used, the dia¬gram is valid for all locations of the same latitude.

  Serbian
  

  grafički prikaz zavisnosti između uglova elevacije i azimuta koji pokazuje položaj Sunca kao funkciju vremena za različite datume u godini NAPOMENA 1 Koristi se mnogo različitih metoda projekcije. NAPOMENA 2 Ako se koristi sunčevo vreme, onda dijagram važi za sve lokacije na istoj geografskoj širini.

  Serbian
  

  grafički prikaz zavisnosti između uglova elevacije i azimuta koji pokazuje položaj Sunca kao funkciju vremena za različite datume u godini NAPOMENA 1 Koristi se mnogo različitih metoda projekcije. NAPOMENA 2 Ako se koristi sunčevo vreme, onda dijagram važi za sve lokacije na istoj geografskoj širini.

• surrounding air speed v
  English
  

  air speed measured in a specified location near a collector or system

  Serbian
  

  brzina vazduha merena na posebnoj lokaciji u blizini prijemnika ili sistema

  Serbian
  

  brzina vazduha merena na posebnoj lokaciji u blizini prijemnika ili sistema

• tank capacity storage device capacity
  English
  

  measured volume of the fluid in the tank when full

  Serbian
  

  izmerena zapremina fluida u skladišniku onda kada je pun

  Serbian
  

  izmerena zapremina fluida u skladišniku onda kada je pun

• thermopile
  English
  

  thermocouples connected in series to increase the resolution of measurement of small temperature differences

  Serbian
  

  termoelementi povezani serijski radi povećanja rezolucije merenja malih razlika temperature

  Serbian
  

  termoelementi povezani serijski radi povećanja rezolucije merenja malih razlika temperature

• thermosiphon system
  English
  

  system which utilizes only density changes of the heat transfer fluid to achieve circulation between collector and storage device or collector and heat exchanger

  Serbian
  

  sistem koji koristi samo promene gustine radnog fluida za njegovu cirkulaciju između prijemnika i rezervoara ili prijemnika i razmenjivača toplote

  Serbian
  

  sistem koji koristi samo promene gustine radnog fluida za njegovu cirkulaciju između prijemnika i rezervoara ili prijemnika i razmenjivača toplote

• tilt angle
  English
  

  angle between the horizontal plane and the plane of the specified surface

  Serbian
  

  ugao između horizontalne ravni i ravni određene površine

  Serbian
  

  ugao između horizontalne ravni i ravni određene površine

• time constant
  English
  

  time required for an exponential process to reach 63,22 % of its final value

  Serbian
  

  vreme potrebno da jedan eksponen¬cijalni proces dostigne 63,22 % od svoje konačne vrednosti

  Serbian
  

  vreme potrebno da jedan eksponen¬cijalni proces dostigne 63,22 % od svoje konačne vrednosti

• total radiation total incident radiation
  English
  

  overall radiation including short¬wave and longwave radiations cf. 3.10 and 3.11

  Serbian
  

  sveukupno zračenje, uključujući kratkotalasno i dugotalasno zračenje. Videti 3.10 i 3.11

  Serbian
  

  sveukupno zračenje, uključujući kratkotalasno i dugotalasno zračenje. Videti 3.10 i 3.11

• tracking collector
  English
  

  solar collector that moves to follow the apparent motion of the sun during the day, rotating about one or two axes NOTE The type of tracking is termed single- or double- axis tracking.

  Serbian
  

  prijemnik sunčeve energije koji se kreće i prati prividno kretanje Sunca u toku dana, okrećući se oko jedne ili dve ose NAPOMENA Vrsta praćenja naziva se jednoosno ili dvoosno praćenje.

  Serbian
  

  prijemnik sunčeve energije koji se kreće i prati prividno kretanje Sunca u toku dana, okrećući se oko jedne ili dve ose NAPOMENA Vrsta praćenja naziva se jednoosno ili dvoosno praćenje.

• tracking error
  English
  

  single-axis tracking collector angular deviation between the actual position of the collector and the desired position relative to the sun, measured in a plane perpendicular to the axis of rotation

  Serbian
  

  jednoosni rotirajući prijemnik ugaono odstupanje između aktuelnog položaja prijemnika i željenog položaja u odnosu na Sunce, mereno u ravni upravnoj na osu rotacije

  Serbian
  

  jednoosni rotirajući prijemnik ugaono odstupanje između aktuelnog položaja prijemnika i željenog položaja u odnosu na Sunce, mereno u ravni upravnoj na osu rotacije

• tracking error
  English
  

  double-axis tracking collector angle between the normal vector to the aperture and the collector-tosun vector

  Serbian
  

  dvoosni rotirajući prijemnik ugao između normalnog vektora na otvor i vektora pravca prijemnika ka Suncu

  Serbian
  

  dvoosni rotirajući prijemnik ugao između normalnog vektora na otvor i vektora pravca prijemnika ka Suncu

• transmittance transmission factor τ
  English
  

  ratio of the radiant flux passing through a body to that of the incident radiation NOTE The transmittance may apply to either a single wavelength or a wavelength range.

  Serbian
  

  odnos između fluksa zračenja koje prolazi kroz neko telo i fluksa upadnog zračenja NAPOMENA Propustljivost može da se primeni na određenu talasnu dužinu ili na određeni opseg talasnih dužina.

  Serbian
  

  odnos između fluksa zračenja koje prolazi kroz neko telo i fluksa upadnog zračenja NAPOMENA Propustljivost može da se primeni na određenu talasnu dužinu ili na određeni opseg talasnih dužina.

• ultraviolet radiation
  English
  

  electromagnetic radiation of wavelength shorter than visible light (shorter than approximately 380 nm) and longer than X-rays NOTE UVA radiation has a wavelength range of 315 nm to 400 nm; UVB radiation has a wavelength range of 280 nm to 315 nm; UVC radiation (wavelength range 280 nm to X-rays) cannot be detected by solar energy technologies.

  Serbian
  

  elektromagnetno zračenje talasnih dužina kraćih od vidljive svetlosti (kraćim od pribižno 380 nm) i dužih od X-zračenja NAPOMENA Talasna dužina UVA zračenja kreće se između 315 nm i 400 nm; UVB zračenja između 280 nm i 315 nm; UVC zračenje (talasna dužina kreće se između 280 nm i X-zraka) ne može da se detektuje tehnologijama sunčeve energije.

  Serbian
  

  elektromagnetno zračenje talasnih dužina kraćih od vidljive svetlosti (kraćim od pribižno 380 nm) i dužih od X-zračenja NAPOMENA Talasna dužina UVA zračenja kreće se između 315 nm i 400 nm; UVB zračenja između 280 nm i 315 nm; UVC zračenje (talasna dužina kreće se između 280 nm i X-zraka) ne može da se detektuje tehnologijama sunčeve energije.

• unglazed collector
  English
  

  solar collector without a cover over the absorber

  Serbian
  

  prijemnik sunčeve energije bez staklene prekrivke iznad ili preko apsorbera

  Serbian
  

  prijemnik sunčeve energije bez staklene prekrivke iznad ili preko apsorbera

• venetian blind collector
  English
  

  air-heating solar collector in which movable vanes are employed to absorb or reflect the radiant energy

  Serbian
  

  prijemnik sunčeve energije za grejanje vazduha u kome se koriste pokretna krilca koja apsorbuju ili reflektuju sunčevo zračenje

  Serbian
  

  prijemnik sunčeve energije za grejanje vazduha u kome se koriste pokretna krilca koja apsorbuju ili reflektuju sunčevo zračenje

• vented system
  English
  

  system in which contact between the heat transfer fluid and the atmosphere is restricted either to the free surface of a feed-and-expansion cistern or to an open-vent pipe only

  Serbian
  

  sistem za korišćenje sunčeve energije u kojem je kontakt između radnog fluida za prenos toplote i atmosfere ograničen samo na slobodnu površinu rezervoara za napajanje i ekspanziju ili na cev sa ispusnim otvorom

  Serbian
  

  sistem za korišćenje sunčeve energije u kojem je kontakt između radnog fluida za prenos toplote i atmosfere ograničen samo na slobodnu površinu rezervoara za napajanje i ekspanziju ili na cev sa ispusnim otvorom

• visible radiation light
  English
  

  radiation of wavelength that stimulates the human optic nerves NOTE Visible radiation is generally accepted to be within the wavelength band of 380 nm to 780 nm.

  Serbian
  

  Zračenje s talasnim dužinama koje stimulišu optičke nerve kod čoveka NAPOMENA Opšteprihvaćeno je da se vidljivo zračenje kreće u opsegu talasne dužine od 380 nm do 780 nm.

  Serbian
  

  Zračenje s talasnim dužinama koje stimulišu optičke nerve kod čoveka NAPOMENA Opšteprihvaćeno je da se vidljivo zračenje kreće u opsegu talasne dužine od 380 nm do 780 nm.

• water draw-off rat
  English
  

  rate at which the water is withdrawn from a water heating system

  Serbian
  

  protok povlačenja vode iz sistema za grejanje vode

  Serbian
  

  protok povlačenja vode iz sistema za grejanje vode

• wind speed W
  English
  

  meteorology air speed NOTE Wind speed is measured by an anemometer at a height of 10 m above the local ground level, the surrounding ground being flat and open, i.e. such that the horizontal distance between any obstacle and the anemometer is at least 10 times the height of the obstacle.

  Serbian
  

  meteorologija brzina vazduha NAPOMENA Brizina vetra se meri anemometrom, na visini od 10 m iznad lokalnog nivoa zemlje, pri čemu je okolno tlo ravno i otvoreno, odnosno takvo da je horizontalno rastojanje između bilo kakve prepreke i anemometra najmanje 10 puta veće od visine prepreke.

  Serbian
  

  meteorologija brzina vazduha NAPOMENA Brizina vetra se meri anemometrom, na visini od 10 m iznad lokalnog nivoa zemlje, pri čemu je okolno tlo ravno i otvoreno, odnosno takvo da je horizontalno rastojanje između bilo kakve prepreke i anemometra najmanje 10 puta veće od visine prepreke.

• World Radiometric Reference WRR
  English
  

  measurement standard defining the SI unit of total irradiance with an uncertainty of less than 0,3 % NOTE 1 See the WMO Guide to Mete¬orological Instruments and Methods of Observation, 1983, subclause 9.1.3. NOTE 2 The WRR was adopted by the World Meteorological Organization (WMO) and has been in effect since 1 July 1980. NOTE 3 In order to ensure its longterm stability, the WRR is maintained by a group (known as the World Standard Group) of at least four pyrheliometers of different design which are under the auspices of the WMO World Radiation Centre at Davos (Switzerland).

  Serbian
  

  merni standard koji definiše SI jedinicu ukupnog upadnog zračenja s mogućnošću greške manjom od 0,3 % NAPOMENA 1 Videti Smernice WMO za meteorološke instrumente i metode posmatranja, 1983, tačka 9.1.3. NAPOMENA 2 Svetska meteorološka organizacija (WMO) usvojila je WRR i ona je na snazi od 1. 7. 1980. godine. NAPOMENA 3 Da bi se obezbedila dugoročna stabilnost, WRR održava grupa (poznata kao World Standard Group/Grupa za svetski standard) od najmanje četiri pirheliometra različite konstrukcije koji su pod pokroviteljstvom WMO, Svetskog centra za prikupljanje podataka o zračenju, u Davosu (Švajcarska).

  Serbian
  

  merni standard koji definiše SI jedinicu ukupnog upadnog zračenja s mogućnošću greške manjom od 0,3 % NAPOMENA 1 Videti Smernice WMO za meteorološke instrumente i metode posmatranja, 1983, tačka 9.1.3. NAPOMENA 2 Svetska meteorološka organizacija (WMO) usvojila je WRR i ona je na snazi od 1. 7. 1980. godine. NAPOMENA 3 Da bi se obezbedila dugoročna stabilnost, WRR održava grupa (poznata kao World Standard Group/Grupa za svetski standard) od najmanje četiri pirheliometra različite konstrukcije koji su pod pokroviteljstvom WMO, Svetskog centra za prikupljanje podataka o zračenju, u Davosu (Švajcarska).

• zenith
  English
  

  point vertically above the observer

  Serbian
  

  tačka nebeske sfere vertikalno iznad posmatrača

  Serbian
  

  tačka nebeske sfere vertikalno iznad posmatrača

• zero-loss collector efficiency ŋ0
  English
  

  efficiency of the collector, when the mean fluid temperature or the inlet fluid temperature (depending on the selected collector equation) is equal to the ambient air temperature

  Serbian
  

  efikasnost prijemnika kada je srednja temperatura radnog fluida ili ulazna temperatura radnog fluida (u zavisnosti od izabrane jednačine za efikasnost) jednaka temperaturi vazduha ambijenta

  Serbian
  

  efikasnost prijemnika kada je srednja temperatura radnog fluida ili ulazna temperatura radnog fluida (u zavisnosti od izabrane jednačine za efikasnost) jednaka temperaturi vazduha ambijenta