Ovim dokumentom utvrđuju se referentne metode koje se koriste za ispitivanje tipa i u slučaju spora za određivanje stvarne zapreminske mase zrna i upijanja vode agregata normalne težine i lakih agregata. Druge metode se mogu koristiti u druge svrhe, kao što je fabrička kontrola proizvodnje, pod uslovom da je uspostavljen odgovarajući radni odnos sa referentnom metodom. Radi praktičnosti, neke od ovih drugih metoda su takođe opisane u ovom dokumentu.
Referentne metode za agregate normalne težine su:
- metoda žičane korpe za zrna agregata zadržana na situ 31,5 mm (tačka 7, osim za železnički zastor za koji se koristi Prilog B);
- piknometarska metoda za zrna agregata koja prolaze kroz sito 31,5 mm i zadržavaju se na situ 4 mm (tačka 8);
- piknometarska metoda za zrna agregata koja prolaze kroz sito 4 mm i zadržavaju se na situ 0,063 mm (tačka 9).
U tačkama 7, 8 i 9, tri različite zapreminske mase zrna (stvarna zapreminska masa agregata nakon sušenja u sušari, stvarna zapreminska masa vodozasićenih i površinski osušenih agregata i prividna zapreminska masa agregata) i upijanje vode određuju se nakon perioda potapanja od 24 časa. U Prilogu B, stvarna zapreminska masa agregata nakon sušenja u sušari se određuje nakon potapanja u vodi do konstantne mase.
Za zrna agregata koja prolaze kroz sito 31,5 mm i zadržavaju se na situ 4 mm, metoda žičane korpe u tački 7 može da se koristi kao alternativa piknometarskoj metodi u tački 8.
Referentne metode za lake agregate su:
- piknometarska metoda za zrna agregata koja prolaze kroz sito 31,5 mm i zadržavaju se na situ 4 mm (Prilog C). Tri različite zapreminske mase (stvarna zapreminska masa agregata nakon sušenja u sušari, stvarna zapreminska masa zasićenih i površinski osušenih agregata i prividna zapreminska masa agregata) i upijanje vode određuju se nakon prethodnog sušenja i perioda potapanja od 24 časa;
- metoda Büchner-ovog levka, za zrna agregata koja prolaze kroz sito 4 mm (Prilog D). Tri zapreminske mase i upijanje vode određuju se korišćenjem vakuuma u opsegu od 50 mbar do 100 mbar u trajanju od najmanje pet minuta.
Tri druge metode za agregate normalne težine mogu se koristiti za određivanje stvarne zapreminske mase agregata nakon sušenja u sušari, kao što je navedeno u normativnim prilozima A i H:
- metoda žičane korpe za zrna agregata koja prolaze kroz sito 63 mm i zadržavaju se na situ 31,5 mm (A.3);
- piknometarska metoda za zrna agregata koja prolaze kroz sito 31,5 mm i zadržavaju se na situ 0,063 mm (A.4);
- piknometarska metoda za zrna agregata koja prolaze kroz sito 31,5 mm, uključujući frakciju veličine 0/0,063 mm (Prilog H).
Brza metoda u normativnom Prilogu E može se koristiti u fabričkoj kontroli proizvodnje za određivanje prividne zapreminske mase lakih agregata.
Metoda u informativnom Prilogu F može se koristiti za stvarne zapreminske mase agregata i upijanje vode zrna agregata koje prolaze kroz sito 4 mm.
Podaci o zapreminskoj masi vode na različitim temperaturama navedeni su u normativnom Prilogu G.
Smernice o značaju i upotrebi različitih parametara zapreminske mase i upijanja vode su date u informativnom Prilogu I.
Podaci o preciznosti su dati u informativnom Prilogu J.
